Żydowska Samopomoc Społeczna w okresie akcji „Reinhardt”
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 13 (2017), strony: 276-294
Data publikacji: 2017-12-03
Abstrakt
W 1942 r. Żydowska Samopomoc Społeczna (ŻSS) była jedyną centralną organizacją żydowską w Generalnym Gubernatorstwie, mającą przedstawicielstwa w ponad 300 miejscowościach. Od samego początku akcji „Reinhardt” do Prezydium ŻSS w Krakowie docierały oficjalne pisma od lokalnych placówek, a także listy indywidualne, z informacjami o „wysiedleniach w nieznanym kierunku”, które w rzeczywistości były deportacjami do obozów zagłady. W artykule zanalizowano treść i język tych wiadomości oraz opisano działania, jakie Prezydium ŻSS podjęło w związku z gromadzonymi informacjami. W pierwszych tygodniach były to próby uzyskania potwierdzenia, dokąd docierają transporty, oraz negocjacje z niemiecką administracją GG w sprawie zapewnienia „przesiedleńcom” godziwych warunków życia w nowych miejscach. Działań tych zaprzestano wraz z narastaniem świadomości Zagłady. Wysiłki Prezydium koncentrowały się odtąd na chronieniu własnych pracowników przed deportacją i zwiększaniu ich liczebności. Ponadto nakłaniano lokalne placówki do tworzenia wspólnot pracy dla rzemieślników, co – jak uważano – zapewni zatrudnionym pozostanie na miejscu. Ostatecznie wszelkie środki zawiodły. ŻSS kontynuowała działalność pod zmienioną nazwą (Jüdische Unterstützungstelle, JUS) w znacznie zmniejszonym zakresie do lipca 1944 r.
Słowa kluczowe
Żydowska Samopomoc Społeczna, akcja „Reinhardt”, deportacje, świadomość Zagłady, opieka społeczna, próby ratunku, kontakty z rządem GG
Licencja
Copyright (c) 2017 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Aleksandra Bańkowska, Agnieszka Haska, „…w podziemiach wymienionych domów zakopane są…”. Poszukiwania Archiwum Ringelbluma , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 12 (2016)
- Agnieszka Haska, Aleksandra Bańkowska, Powojenni lokatorzy budynku przy ul. Tłomackie 5 , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 8 (2012)
- Aleksandra Bańkowska, Sebastian Piątkowski (oprac.), Relacje o pomocy udzielanej Żydom przez Polaków w latach 1939–1945, t. 1–4 [Aleksandra Bańkowska] , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 17 (2021)
- Aleksandra Bańkowska, Partyzantka polska lat 1942–1944 w relacjach żydowskich , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 1 (2005)
- Aleksandra Bańkowska, Weronika Romanik, Podziemne Archiwum Getta Białostockiego. Archiwum Mersika–Tenenbauma , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 9 (2013)
- Aleksandra Bańkowska, Tatiana Brustin-Berenstein , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 7 (2011)
- Aleksandra Bańkowska, Polish Partisan Formations during 1942–1944 in Jewish Testimonies , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2008: Holocaust Studies and Materials
- Aleksandra Bańkowska, Jan Láníček, Jan Lambertz (red.), More than Parcels: Wartime Aid for Jews in Nazi Camps and Ghettos , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 19 (2023)
- Maria Ferenc, Aleksandra Bańkowska, „Czy może być jakieś odszkodowanie moralne za zatarcie wszelkich śladów tysiącletniego istnienia Żydów w Polsce?” Nieznane pisma Emanuela Ringelbluma z 1943 r. , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 20 (2024)
- Aleksandra Bańkowska, Między odpowiedzialnością a bezsilnością, ofiarnością a pokusą. Pracownicy opieki społecznej w getcie warszawskim wobec podopiecznych i petentów , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 20 (2024)