English
Polish
Between responsibility and powerlessness, generosity and temptation. Social care workers in the Warsaw ghetto in the face of their charges and petitioners
Aleksandra Bańkowska
aleksandra.bankowska@ifispan.edu.pl BioAleksandra Bańkowska - PhD, historian. Editor and co-editor of four volumes within the framework of the project of the full Polish edition of documents from the Ringelblum Archive at the Jewish Historical Institute, co-author of the online “Encyclopedia of the Warsaw Ghetto” published by the Jewish Historical Institute, recipient of the Saul Kagan Fellowship in Advanced Shoah Studies, Kersten Foundation, winner of the Prof. Majer Balaban Competition. She is interested in the history of Jewish welfare organizations during the Nazi occupation in Poland at both the central and local levels. He works at the Polish Center for Holocaust Research at the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences. She is preparing for publication a monograph on Jewish welfare in Warsaw in 1939-1943.
https://orcid.org/0009-0002-4371-6829
Polish Center for Holocaust Research at the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, No. 20 (2024), pages: 85-106
Publication date: 2024-12-17
Abstract
Jewish social care institutions and facilities in the Warsaw Ghetto employed some 3,000 workers.
Their mission was to help - usually with providing food - tens of thousands of people. The very
difficult working conditions among people living in unimaginable poverty, frustrated and in despair,
with the constantly changing level of ghetto social care capabilities and the necessity to choose who
was more deserving of help, created enormous tension in the staff. A whole range of difficult
emotions became their lot, causing them to adopt different attitudes toward their charges and
petitioners: from heroic commitment, generosity and activity to indifference and using resources to
their own advantage. The article attempts to outline this difficult psychological situation in which
social care practitioners found themselves. It relies primarily on diaries and notes written in the
ghetto and preserved in the Ringelblum Archive, as well as documentation of social care institutions.
Keywords
Warsaw ghetto, social care, social activists, institutions, interpersonal relations
References
Źródła archiwalne/ Archival sources
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego
American Joint Distribution Committee, 210/45, 210/47, 210/49, 210/60
CENTOS, 200/4, 200/8–9, 200/18, 200/21–22
Pamiętniki, 302/201, Pamiętnik Racheli Kleiner; 302/336, pamiętnik Marka Passensteina
Żydowska Samopomoc Społeczna, 211/10, 211/127, 211/1068, 211/1072, 211/1075
Żydowska Samopomoc Społeczna – Aneks, 211A/248
Źródła publikowane / Published sources
Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 2: Dzieci – tajne nauczanie w getcie warszawskim, oprac. Ruta Sakowska, Warszawa: ŻIH, 2000.
Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 5: Getto warszawskie. Życie codzienne, oprac. Katarzyna Person, Warszawa: ŻIH, Wydawnictwo DiG, 2011.
Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 6: Generalne Gubernatorstwo. Relacje i dokumenty, oprac. Aleksandra Bańkowska, Warszawa: ŻIH, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012.
Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 14: Kolekcja Hersza Wassera, oprac. Katarzyna Person, Warszawa: ŻIH, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2014.
Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 23: Dzienniki z getta warszawskiego, oprac. Katarzyna Person, Michał Trębacz, Zofia Trębacz, Warszawa: ŻIH, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2015.
Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 26: Utwory literackie z getta warszawskiego, oprac. Agnieszka Żółkiewska, Marek Tuszewicki, Warszawa: ŻIH, 2017.
Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 27: Żydowska Samopomoc Społeczna w Warszawie (1939–1943), oprac. Aleksandra Bańkowska, Maria Ferenc Piotrowska, Warszawa: ŻIH, 2017.
Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 29: Pisma Emanuela Ringelbluma z getta, oprac. Joanna Nalewajko-Kulikov, Warszawa: ŻIH, 2018.
Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 29a: Pisma Emanuela Ringelbluma z bunkra, oprac. Eleonora Bergman, Tadeusz Epsztein, Magdalena Siek, Warszawa: ŻIH, 2018.
Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 33: Getto warszawskie I, oprac. Tadeusz Epsztein, Katarzyna Person, Warszawa: ŻIH, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2016.
Auerbach Rachela, Warszewer cawoes. Bagegeniszn, aktiwitetn, gojroles 1933–1943, Tel Awiw: Israel Buch, 1974.
Auerbach Rachela, Pisma z getta warszawskiego, oprac. Karolina Szymaniak, tłum. z j. jidysz Karolina Szymaniak, Anna Ciałowicz, Warszawa: ŻIH, 2015.
Berman Adolf Abraham, Wos der gojrl hot mir baszert. Mit Jidn in Warsze 1939–1942, Beit Lochamei ha-Getaot – Hocaat Kibuc ha-Meuchad, 1980.
Bryskier Henryk, Żydzi pod swastyką, czyli getto w Warszawie w XX wieku, Warszawa: Aspra-JR, 2006.
Kapłan Chaim Aron, Dziennik 1940, cz. 1: Megila życia, tłum. Blanka Górecka, oprac. Blanka Górecka, Justyna Majewska, Warszawa: ŻIH, 2020.
Mazor Michel, The Vanished City, trans. David Jacobson, New York: Marsilio Publishers, 1993.
Szymańska Zofia, Byłam tylko lekarzem…, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1979.
Turkow Jonas, Azoj iz es gewen. Churbn Warsze, Buenos Aires: Central Farband fun Pojlisze Jidn in Argentine, 1948.
Literatura przedmiotu / Content related literature
Bauer Yehuda, Przemyśleć Zagładę, tłum. Jerzy Giebułtowski, Janusz Surewicz, oprac. Agnieszka Haska, Warszawa: ŻIH, 2016.
Engelking Barbara, Leociak Jacek, Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście, wyd. 2, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013.
Hilberg Raul, Zagłada Żydów europejskich, t. 1, tłum. Jerzy Giebułtowski, Warszawa: Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2014.
Sakowska Ruta, Opór cywilny getta warszawskiego, „Biuletyn ŻIH” 1973, nr 2/3 (86/87).
Witkowska-Krych Agnieszka, Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim, Warszawa: ŻIH, 2022.
Witkowska-Krych Agnieszka, Mniej strachu. Ostatnie chwile z Januszem Korczakiem, Warszawa: Dialog, 2019.
License
Copyright (c) 2024 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Other articles by the same auhtor(s)
- Aleksandra Bańkowska, Agnieszka Haska, (“…buried in the Basements of the Enumerated Buildings Are…” The Search for the Ringelblum Archive , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 12 (2016)
- Agnieszka Haska, Aleksandra Bańkowska, Post-War Inhabitants of the Building at Tłomackie Street No. 5 , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 8 (2012)
- Aleksandra Bańkowska, Jewish Social Self-help During Operation Reinhardt , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 13 (2017)
- Aleksandra Bańkowska, Sebastian Piątkowski (oprac.), Relacje o pomocy udzielanej Żydom przez Polaków w latach 1939–1945, t. 1–4 [Aleksandra Bańkowska] , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 17 (2021)
- Aleksandra Bańkowska, Polish Partisan Formations during 1942–1944 in Jewish Testimonies , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 1 (2005)
- Aleksandra Bańkowska, Weronika Romanik, The Bialystok Ghetto Underground Archive. The Mersik–Tenenbaum Archive , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 9 (2013)
- Aleksandra Bańkowska, Tatiana Brustin-Berenstein , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 7 (2011)
- Aleksandra Bańkowska, Polish Partisan Formations during 1942–1944 in Jewish Testimonies , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2008: Holocaust Studies and Materials
- Aleksandra Bańkowska, Jan Láníček, Jan Lambertz (eds.), More than Parcels:Wartime Aid for Jews in Nazi Camps and Ghettos , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 19 (2023)
- Maria Ferenc, Aleksandra Bańkowska, “Could there be any moral compensation for the obliteration of all traces of a thousand years of Jewish existence in Poland?” Unknown writings by Emanuel Ringelblum from 1943 , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 20 (2024)
