Wyświetl Nr 17 (2021)

Nr 17 (2021)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2021-12-20

Dział: Wokół Berka Artura Żmijewskiego

„Berek jest głosem o niemocy wobec okrucieństwa; pragnieniem, by Zagłada się nie wydarzyła”. Z Arturem Żmijewskim rozmawiają Jacek Leociak i Adam Mazur

Jacek Leociak

jleociak@gmail.com

prof. dr hab., kierownik Zakładu Badań nad Literaturą Zagłady w Instytucie Badań Literackich PAN, członek Pracowni Poetyki Teoretycznej i Semiotyki Kultury IBL PAN, członek założyciel Centrum Badań nad Zagładą Żydów przy IFiS PAN, redaktor rocznika „Zagłada Żydów. Studia i Materiały”. Razem z Barbarą Engelking przygotował koncepcję galerii „Zagłada” w Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Pomysłodawca i współautor scenariusza wystawy czasowej „Tu Muranów” w Muzeum Polin (czerwiec 2020 – marzec 2021). Opublikował: Tekst wobec Zagłady. O relacjach z getta warszawskiego (1997; przekład angielski 2004; wyd. 2 2016; przekład niemiecki 2018). Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście (wspólnie z Barbarą Engelking, 2001; przekład angielski 2009; wyd. 2 rozszerzone i poprawione 2013), Doświadczenia graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji (2009; przekład angielski 2018), Ratowanie. Opowieści Polaków i Żydów (2010; wyd. 2 2018), Spojrzenia na warszawskie getto (2011), Biografie ulic. O żydowskich ulicach Warszawy: od narodzin po Zagładę (2017), Młyny boże. Zapiski o Kościele i Zagładzie (2018, wyd. 2 2021), Wieczne strapienie. O kłamstwie, historii i Kościele (2020), Warszawski trójkąt Zagłady (wspólnie z Zofią Waślicką-Żmijewską i Arturem Żmijewskim, 2020). Opracował (razem z Martą Janczewską) i wstępem opatrzył Archiwum Ringelbluma. Antologia (2019, seria „Biblioteka Narodowa”).

https://orcid.org/0000-0003-1471-6926

Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Adam Mazur

redakcja@holocaustresearch.pl

doktor, krytyk i teoretyk fotografii, historyk sztuki i amerykanista. Od 2013 r. wykłada na Wydziale Fotografii Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Wraz ze studentami i doktorantami UAP redaguje magazyny postmedium.art (od 2018) oraz polishphotobookreview.com (od 2020). Od 2018 r. prowadzi założony przez siebie magazyn „BLOK” (blokmagazine.com)W latach 2002–2013 kurator warszawskiego CSW Zamek Ujazdowski, Od 2013 r. pracuje jako kurator niezależny (m.in. wystawy Anety Grzeszykowskiej w PGS Sopot, Artura Żmijewskiego w Muzeum Współczesnym Wrocław, Piotra Uklańskiego w Muzeum Narodowym w Krakowie, Rafała Milacha w Futurze w Pradze). Redaktor antologii, katalogów i autor książek m.in. Kocham fotografię (2008, 2009), Historie fotografii w Polsce 1839–2009 (2010), Decydujący moment. Nowe zjawiska w fotografii polskiej po roku 2000 (2012), Głębia ostrości. Eseje o fotografii polskiej po 1945 roku (2014), Po końcu fotografii (2018), Okaleczony świat. Historie fotografii środkowoeuropejskiej 1839–2018 (2019).

Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu

Artur Żmijewski

redakcja@holocaustresearch.pl

artysta sztuk wizualnych, reżyser, rzeźbiarz związany z warszawską Fundacją Galerii Foksal i Galerią Petera Kilchmanna w Zurychu, członek zespołu "Krytyki Politycznej". Studiował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni prof. Grzegorza Kowalskiego, obronił
doktorat na Wydziale Sztuki Mediów ASP. W 2005 r. reprezentował Polskę na Biennale Sztuki w Wenecji (film Powtórzenie), uczestniczył w Documenta 12 w Kassel (film Oni) oraz Documenta 14 w Kassel i Atenach (filmy Spojrzenie i Realizm). Kurator 7 Biennale Sztuki Współczesnej w Berlinie. Wśród najbardziej znanych prac znajdują się Oko za oko (1998), Berek (1999, 2001), KR WP (2000), Lekcja śpiewu 2 (2003), Nasz śpiewnik (2003), 80064 (2004), Polak w szafie (2007), Katastrofa (2010), Spojrzenie (2018). Ostatnio wydał Warszawski trójkąt Zagłady (2021, wspólnie z Jackiem Leociakiem i Zofią Waślicką-Żmijewską), jest też autorem tekstu Stosowane sztuki społeczne (2007).

Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 17 (2021), strony: 606-618

Data publikacji: 2021-12-22

https://doi.org/10.32927/zzsim.897

Abstrakt

Adam Mazur: Zanim przejdziemy do „Berka”, chciałbym zapytać, skąd wzięło się u ciebie zainteresowanie historią Zagłady? „Berek” otwiera pewien temat, który będzie w twojej sztuce już stale obecny, ale jest zupełnie niejasne, skąd wzięło się twoje zainteresowanie Zagładą.

Artur Żmijewski: Tak, to nie jest zbyt jasne. Chyba jestem tym „napromieniowany”. Pamiętam, że na studiach zrobiłem pracę, która była inspirowana zdjęciem z albumu Warszawskie Getto. Zdjęcie przedstawiało nagie, ułożone w stos ciała. Na podstawie tego zdjęcia zrobiłem coś w rodzaju rzeźbiarskiego studium aktu – studium martwego ciała i studium przemocy. W sztuce istnieje długa tradycja przedstawiania żywego i martwego ciała.

Wydaje się, że moje zainteresowanie Zagładą pojawiło się razem z boomem wydawniczym lat osiemdziesiątych. Wtedy wydawano wiele wspomnień ocalonych z Holokaustu, ale też zapisków tych, którzy Zagłady nie przetrwali. Dużo tego przeczytałem. Byłem wtedy uczniem I Liceum Ogólnokształcącego na ul. Felińskiego, na Żoliborzu. Profil nauczania, jeśli mogę tak to ująć, był antysemicki. Na moje szczęście byłem fatalnym uczniem, nie czytałem lektur szkolnych, nie odrabiałem lekcji, nie słuchałem nauczycieli. Wagarowałem. I na tych wagarach czytałem własne lektury. I dzięki temu, w tych komunistycznych czasach, „ocalałem prowadzony na rzeź”. A jak już byłem duży, to kupiłem pięciotomową historię obozu Auschwitz i przeczytałem ją od początku do końca. Wpadłem w to, wciągnęło mnie jak bagno, nie umiałem tego zamknąć. To był rodzaj dziwnego oświecenia, wtajemniczenia – rytuał przejścia do prawdziwego świata. Chłonąłem te lektury jak gąbka. Później przyszło opamiętanie – powodowany instynktem samozachowawczym, oddałem całą tę bibliotekę koleżance ...

Inne teksty tego samego autora

1 2 3 4 > >> 

Altmetryki

Cytowania w Google Scholar - kliknij ikonę by sprawdzić

Statystyki

Leociak, J., Mazur, A., & Żmijewski, A. (2021). „Berek jest głosem o niemocy wobec okrucieństwa; pragnieniem, by Zagłada się nie wydarzyła”. Z Arturem Żmijewskim rozmawiają Jacek Leociak i Adam Mazur. Zagłada Żydów. Studia I Materiały, (17), 606-618. https://doi.org/10.32927/zzsim.897

Udostępnij

                            Wyświetl Nr 17 (2021)

Nr 17 (2021)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2021-12-20

Dział: Wokół Berka Artura Żmijewskiego