Wyświetl Nr 15 (2019)

Nr 15 (2019)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2019-12-20

Dział: Studia

Zadziwiające milczenie polskiego Kościoła katolickiego o Holokauście

Stanisław Obirek

s.obirek@uw.edu.pl

Stanisław Obirek – profesor zwyczajny w Ośrodku Studiów Amerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego. Studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim, filozofię i teologię w Neapolu i w Rzymie na Uniwersytecie Gregoriańskim. Bada miejsce religii we współczesnej kulturze, interesuje się dialogiem międzyreligijnym, konsekwencjami Zagłady i możliwościami przezwyciężenia konfliktów religijnych, cywilizacyjnych i kulturowych. Najważniejsze publikacje: Co nas łączy? Dialog z niewierzącymi (2002), Religia – schronienie czy więzienie? (2006), Obrzeża katolicyzmu (2008), Catholicism as a Cultural Phenomenon in the Time of Globalization: A Polish Perspective (2009), Uskrzydlony umysł. Antropologia słowa Waltera Onga (2010), Umysł wyzwolony. W poszukiwaniu dojrzałego katolicyzmu (2011), Of God and Man (z Zygmuntem Baumanem, 2015), On the World and Ourselves (z Zygmuntem Baumanem, 2015), Polak katolik? (2015).

https://orcid.org/0000-0002-8164-2683

Uniwersytet Warszawski, Ośrodek Studiów Amerykańskich

Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 15 (2019), strony: 114-137

Data publikacji: 2019-12-20

https://doi.org/10.32927/ZZSiM.2020.15.7

Abstrakt

Artykuł jest próbą zrozumienia dyskrecji polskiego Kościoła katolickiego wobec zjawiska Holokaustu. Jak to się stało, że radykalna zmiana w otoczeniu polskich katolików – zagłada Żydów – została przemilczana? Artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza przypomina konsekwencje badań nad antysemicką historią teologii chrześcijańskiej i propozycje konkretnych zmian w nauczaniu katolickim na temat Żydów i judaizmu. Druga rekonstruuje teologiczną koncepcję refleksji „po Auschwitz” niemieckiego teologa katolickiego Johanna Baptisty Metza.

Beck Norman A., Mature Christianity in the 21st Century. The Recognition and Repudiation of Anti-Jewish Polemic in the New Testament, New York: American Interfaith Institute/World Alliance, 1994.

Beck Norman A., New Testament and the Teaching of Contempt: Reconsideration [w:] Jewish-Christian Encounters over the Centuries: Symbiosis, Prejudices, Holocaust, Dialogue, red. Marvin Parry, Frederick M. Schweitzer, New York: Peter Lang, 1994.

Boys Mary C., Has God Only One Blessing? Judaism as a Source of Christian Self-Understanding, New York: Paulist Press, 2000.

Caruth Cathy, Unclaimed Experience. Trauma, Narrative, and History, Baltimore–London: The Johns Hopkins University Press, 1996.

Chrostowski Waldemar, Ku katolickiej teologii judaizmu. Inspiracje kard. J. Ratzingera/ Benedykta XVI, „Studia Nauk Teologicznych” 2016, t. 11.

Connelly John, From Enemy to Brother. The Revolution in Catholic Teaching on the Jews 1933–1965, Cambridge, MA: Harvard University Press, 2012.

Crossan John Dominic, Kto zabił Jezusa. Korzenie antysemityzmu w ewangelicznych relacjach o śmierci Jezusa, tłum. Marcin Stopa, Warszawa: Książka i Wiedza, 1998.

Czajkowski Michał, Czy Żydzi mają diabła za ojca?, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia ECOSTAN, 2016.

Dunn James D.G., Ekspansja chrześcijaństwa od Jerozolimy do Rzymu (lata 30–70) [w:] Chrześcijaństwo a judaizm rabiniczny. Historia początków oraz wczesnego rozwoju, red. Hershel Shanks, tłum. Waldemar Chrostowski, Warszawa: Oϐicyna Wydawnicza „Vocatio”, 2013.

Hartman John Jacob, Stosunki polsko-żydowskie a Holocaust. Spojrzenie psychologiczno-historyczne [w:] Pamiętamy każdy dzień… Losy Żydów przemyskich podczas II wojny światowej, red. John Jacob Hartman, Jacek Krochmal, Przemyśl: Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Przemyślu, 2001.

Hryniewicz Wacław, Hermeneutyka w dialogu, Opole: Wydawnictwo św. Krzyża, 1998.

Isaac Jules, Jesus and Israel. A Call for the Necessary Correction of Christian Teaching of the

Jews, New York: Holt, Rinehart and Winston, 1971.

Kamykowski Łukasz, Obraz Izraela i Żydów w myśli chrześcijańskiej, cz. 1: Historia, Kraków: Uniwersytet Jana Pawła II, 2017.

Kamykowski Łukasz, Obraz Izraela i Żydów w myśli chrześcijańskiej, cz. 2: Perspektywy, Kraków: Uniwersytet Jana Pawła II, 2019.

Kowalski Sergiusz, Tulli Magdalena, Zamiast procesu. Raport o mowie nienawiści, Warszawa: W.A.B., 2003.

LaCapra Dominick, Writing History, Writing Trauma, Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2001.

Libionka Dariusz, Antisemitism, Anti-Judaism, and the Polish Catholic Clergy during the Second World, 1939–1945 [w:] Antisemitism and Its Opponents in Modern Poland, red. Robert Blobaum, Ithaka: Cornell University Press, 2005.

Libionka Dariusz, Antysemityzm i Zagłada na łamach prasy w Polsce w latach 1945–1946, „Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały” 1996, nr 11.

Libionka Dariusz, Obcy, wrodzy, niebezpieczni: obraz Żydów i „kwestii żydowskiej” w prasie inteligencji katolickiej lat trzydziestych w Polsce, „Kwartalnik Historii Żydów” 2002, nr 3 (203).

Libionka Dariusz, Polska hierarchia kościelna wobec eksterminacji Żydów – próba krytycznego ujęcia, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2009, nr 5.

Makuchowska Marzena, Od wrogów do braci. Posoborowe zmiany w dyskursie Kościoła katolickiego, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2011.

Makuchowska Marzena, Remembrance of Jews in Contemporary Catholic Homilies, „Stylistyka” 2019, nr 28.

Metz Johann Baptist, Teologia polityczna, tłum. Agnieszka Mosurek, Kraków: Wydawnictwo WAM, 2000.

Metz Johann Baptist, Teologia wobec cierpienia, tłum. Juliusz Zychowicz, Kraków: Wydawnictwo WAM, 2008.

Modras Ronald, Kościół katolicki i antysemityzm w Polsce w latach 1933–1939, tłum. Witold Turopolski, Kraków: Homini, 2004.

Molisak Alina, Sprawiedliwi w kaplicy [w:] Pomniki pamięci. Miejsca niepamięci, red. Katarzyna Chmielewska, Alina Molisak, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2017.

Musiał Stanisław, Wyrzut sumienia. Wokół relacji chrześcijańsko-żydowskich i polsko-żydowskich, Kraków: Wydawnictwo WAM, 2019.

Obirek Stanisław, „Christus solus: The post-WWII Christian world in spiritual exile”, wykład wygłoszony na The Seventh World Congress on Polish Studies, The Polish Institute of Arts & Sciences of America University of Gdańsk, Poland, 14–16 VI 2019 r.

Obirek Stanisław, Dialog chrześcijańsko-żydowski z Zagładą w tle, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2009, nr 5.

Obirek Stanisław, Pamięć zagłady – kontekst teologiczny [w:] Zagłada chorych psychicznie, red. Tadeusz Nasierowski, Grażyna Herczyńska, Dariusz Maciej Myszka, Warszawa: Eneteia, 2012, s. 327–339.

Obirek Stanisław, Od Jezusa Żyda do Żyda od Jezusa. Próba bilansu najnowszych badań nad początkami chrześcijaństwa, „Kwartalnik Historii Żydów” 2011, nr 3.

Orwid Maria, Trauma, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2009.

Pawlikowski John, Catechetics and Prejudice. How Catholic Teaching Materials View Jews,

Protestants and Racial Minorities, New York: Paulist Press, 1973.

Pawlikowski John, Kościół katolicki a zagłada Żydów: Perspektywy instytucjonalne, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2009, nr 5.

Rejak Sebastian, Antyteologia jako odpowiedź na Szoa [w:] Myślenie po Zagładzie. Głosy z Polski, red. Sebastian Rejak, Warszawa–Kraków: Muza, 2008, s. 137–156.

Ronen Shoshana, Constructing Memory in Israeli Literature: „Acting-Out” versus „Working Through”, „Kwartalnik Historii Żydów” 2008, nr 4.

Ruether Rosemary, Faith and Fratricide. The Theological Roots of Anti-Semitism, New York: Seabury Press, 1974.

Schmidt Carl, Roman Catholicism and Political Form, tłum. Gary L. Ulmen, Westpost–London: Greenwood Press, 1996.

Seeing Judaism Anew. Christianity's Sacred Obligation, red. Mary C. Boys, New York: Sheed & Ward Book, 2005.

Skowronek Katarzyna, Między sacrum a profanum. Studium językoznawcze listów pasterskich Konferencji Episkopatu Polski (1945–2005), Kraków: Wydawnictwo LEXIS, 2006.

Steiner George, W zamku Sinobrodego, tłum. Olga Kubińska, Gdańsk: Wydawnictwo Atext, 1993.

Szpytma Mateusz, The Risk of Survival: The rescue of the Jews by the Poles and the tragic consequences for the Ulma Family from Markowa, Warszawa–Kraków: IPN, 2009.

Weksler-Waszkinel Romuald Jakub, Zgłębiając tajemnicę Kościoła…, Kraków; Wydawnictwo WAM, 2003

Strony internetowe / Websites

http://cdim.pl/oficjalne-teksty-kosciola-katolickiego,357/strona/3

http://kaplica-pamieci.pl/

https://www.prchiz.pl/prchizwypKosc2popup.html

http://w2.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/speeches/2006/may/documents/hf_

ben-xvi_spe_20060528_auschwitz-birkenau.html

http://wiez.com.pl/2018/11/16/antyzydowskie-wypowiedzi-ks-prof-guza-sa-niedopu

szczalne-oswiadczenie-archidiecezji-lubelskiej-i-kul/

Altmetryki

Cytowania w Google Scholar - kliknij ikonę by sprawdzić

Statystyki

Obirek, S. . (2019). Zadziwiające milczenie polskiego Kościoła katolickiego o Holokauście. Zagłada Żydów. Studia I Materiały, (15), 114-137. https://doi.org/10.32927/ZZSiM.2020.15.7

Udostępnij

                            Wyświetl Nr 15 (2019)

Nr 15 (2019)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2019-12-20

Dział: Studia