Polska hierarchia kościelna wobec eksterminacji Żydów – próba krytycznego ujęcia
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 5 (2009), strony: 19-69
Data publikacji: 2009-11-09
Abstrakt
Tekst traktuje o postawach polskiej hierarchii katolickiej wobec eksterminacji Żydów. Przedmiotem opisu są działania podejmowane na rzecz konwertytów w latach 1940–1941, postrzeganie przez przedstawicieli wyższego duchowieństwa antyżydowskich zajść w Warszawie (wiosna 1940) i mordów Żydów w Łomżyńskiem (lato 1941), a wreszcie bezpośrednie reakcje biskupów na dokonującą się na ziemiach polskich Zagładę. Szczególnie znaczenie ma kwestia wyjaśnienia przyczyn konsekwentnego pomijania tematu eksterminacji Żydów w korespondencji z Watykanem – papieżem Piusem XII i Sekretariatem Stanu - w latach 1942-1943. Z uwagi na jej rangę w strukturach kościelnych w okresie okupacji w centrum zainteresowania znalazła się postać arcybiskupa krakowskiego Adama Sapiehy. Tekst przynosi również analizę wypowiedzi hierarchów znajdujących się poza krajem (prymasa Augusta Hlonda i biskupa Karola Radońskiego) na temat Żydów i Zagłady, a także omawia stosunek przedstawicieli hierarchii kościelnej do zorganizowanej i indywidualnej akcji pomocy Żydom. Celem autora jest próba zrekapitulowania dotychczasowej wiedzy w oparciu o dostępne badaczom źródła kościelne (polskie i watykańskie) i dokumentację polskiej konspiracji, wskazanie na kontrowersje obecne w dotychczasowych interpretacjach, a także na kierunki i ograniczenia dalszych badań tego zagadnienia.
Słowa kluczowe
Zagłada, Polski Kościół katolicki w czasie II Wojny Światowej, pomoc udzielana Żydom, Adam Sapieha
Licencja
Copyright (c) 2009 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Jan Grabowski, Dariusz Libionka, Bezdroża polityki historycznej. Wokół Markowej, czyli o czym nie mówi Muzeum , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 12 (2016)
- Dariusz Libionka, Apocrypha from the History of the Jewish Military Union and its Authors , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2008: Holocaust Studies and Materials
- Dariusz Libionka, Lokalne struktury Narodowych Sił Zbrojnych wobec ukrywających się Żydów w świetle powojennych materiałów śledczych i procesowych – przypadek powiatów miechowskiego i pińczowskiego , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 16 (2020)
- Dariusz Libionka, Jan Grabowski, Anatomia donosu ks. Stanisława Trzeciaka na ks. Tadeusza Pudra , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 13 (2017)
- Dariusz Libionka, Polska Podziemna wobec szantażystów i szmalcowników w Warszawie. Korekta obrazu , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 14 (2018)
- Dariusz Libionka, Zapisy dotyczące Żydów w warszawskich kronikach policyjnych z lat 1942–1944 , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 10 (2014)
- Dariusz Libionka, Prześladowcy Żydów przed Wojskowym Sądem Specjalnym Komendy Głównej AK w 1944 r. , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 15 (2019)
- Dariusz Libionka, Jacek Leociak, 75. rocznica akcji „Reinhardt” , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 13 (2017)
- Anka Grupińska, Dariusz Libionka, Rozmowa z Józefem Grynblattem, członkiem Betaru i Żydowskiego Związku Wojskowego w czasie powstania w getcie warszawskim , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 3 (2007)
- Jan Grabowski, Dariusz Libionka, Reports on the Jews Apprehended in Warsaw During May–July 1943 Submitted by the ‘Praga’ District of the Polish Police , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr Holocaust Studies and Materials (2017)