Wyświetl Nr 13 (2017)

Nr 13 (2017)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2017-11-26

Dział: Materiały

Anatomia donosu ks. Stanisława Trzeciaka na ks. Tadeusza Pudra

Dariusz Libionka

libion@wp.pl

historyk, profesor Instytutu Filozoϐii i Socjologii PAN, kierownik działu naukowego Państwowego Muzeum na Majdanku. Redaktor naczelny rocznika „Zagłada Żydów. Studia i Materiały”. Ostatnio opublikował: Klucze i kasa. O mieniu żydowskim w Polsce pod okupacją niemiecką i we wczesnych latach powojennych 1939–1950 (2014, współredaktor z Janem Grabowskim) oraz Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Zarys problematyki (2017). Współautor dwutomowej publikacji Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski (2018).

https://orcid.org/0000-0003-0180-6463

Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk

Jan Grabowski

grabows@uottawa.ca

profesor historii na Uniwersytecie w Ottawie (Kanada), członek Centrum Badań nad Zagładą Żydów przy Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Opublikował m.in. Judenjagd. Polowanie na Żydów 1942–1945. Studium dziejów pewnego powiatu (2011); w 2013 r. ukazało się rozszerzone wydanie anglojęzyczne tej książki – Hunt for the Jews: Betrayal and Murder in German-Occupied Poland, a w 2016 r. nakładem Yad Vashem edycja hebrajskojęzyczna; redaktor wielu tomów zbiorowych, np. Klucze i kasa. O mieniu żydowskim w Polsce pod okupacją niemiecką i we wczesnych latach powojennych 1939–1950 (2014, z Dariuszem Libionką); opracowuje też krytyczne wydania źródeł, np. Szraga Fajwel Bielawski, Ostatni Żyd z Węgrowa. Wspomnienia ocalałego z Zagłady w Polsce (2015); „Szczęście posiadać dom pod ziemią”. Losy kobiet ocalałych z Zagłady w okolicach Dąbrowy Tarnowskiej (2016).

https://orcid.org/0000-0002-6916-9379

Uniwersytet w Ottawie

Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 13 (2017), strony: 641-675

Data publikacji: 2017-12-03

https://doi.org/10.32927/ZZSiM.370

Abstrakt

O Tadeuszu Pudrze, katolickim księdzu pochodzenia żydowskiego i jego tragicznych losach, pisano już kilkakrotnie. Powodem, dla którego powracamy do
tej postaci, jest odnalezienie w aktach Niemieckiego Sądu Specjalnego w Warszawie przechowywanych w Archiwum Państwowym w Warszawie liczącej
52 karty teczki z aktami sprawy aresztowanego 24 kwietnia 1941 r. ks. Pudra. Dokumentacja ta pozwala na zweryfikowanie funkcjonujących w obiegu informacji i przekazów, a także, co nie mniej ważne, przynosi wiele nowych, nieznanych wcześniej faktów. Historycy nie wiedzieli dotąd, że Puder został osądzony i skazany przez Sąd Specjalny za typowe dla warszawskich Żydów „przestępstwo”: uchylanie się od noszenia opaski. W aktach znajdują się historia uwięzienia Pudra, przebieg dochodzenia i „rozprawy” sądowej, sentencja wyroku, dokumenty dotyczące pobytu w więzieniu przy ul. Rakowieckiej i szpitalu św. Zofii, wreszcie zapisy na temat jego ucieczki w listopadzie 1942 r. Pierwsze dwa dokumenty dotyczą przyczyn aresztowania Pudra. Potwierdziło się to, co
wiedziano, lecz o czym starano się pisać jak najmniej: przyczyną aresztowania Pudra był donos złożony przez ks. Stanisława Trzeciaka – postać, wokół której
nagromadziło się wiele legend i niejasności. Aby postępowanie Trzeciaka stało się bardziej zrozumiałe, zdecydowaliśmy się przybliżyć jego sylwetkę i poglądy, a także przedstawić szerszy kontekst jego działalności i sprostować nieścisłości pojawiające się w literaturze przedmiotu. Konieczne było również przypomnienie źródeł osobistej nienawiści Trzeciaka do Pudra.

Altmetryki

Cytowania w Google Scholar - kliknij ikonę by sprawdzić

Statystyki

Libionka, D., & Grabowski, J. (2017). Anatomia donosu ks. Stanisława Trzeciaka na ks. Tadeusza Pudra. Zagłada Żydów. Studia I Materiały, (13), 641-675. https://doi.org/10.32927/ZZSiM.370

Udostępnij

                            Wyświetl Nr 13 (2017)

Nr 13 (2017)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2017-11-26

Dział: Materiały