Zarejestruj Zaloguj się
English flag  English Język Polski flag  Język Polski
Pokaż Nr 2 (2006)

Nr 2 (2006)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2006-12-03

Dział: Studia

Literatura polska o donosach i donosicielach

Sławomir Buryła

redakcja@holocaustresearch.pl

absolwent Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, adiunkt w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Autor książki Prawda mitu i literatury, edytor krytycznego wydania dwóch tomów prozy Tadeusza Borowskiego. Ostatnio wydał Opisać Zagładę. Holocaust w twórczości Henryka Grynberga. Zajmuje się literaturą wojny i okupacji, a zwłaszcza problematyką Holocaustu oglądaną m.in. pod kątem obecności w niej pytań o trudne wybory moralne, dobroć Boga, istotę żydowskiej i polskiej pamięci

ORCID logo https://orcid.org/0000-0001-9838-0467

Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 2 (2006), Strony: 76-98

Data zgłoszenia: 2020-10-11

Data publikacji: 2006-12-02

DOI logo https://doi.org/10.32927/ZZSiM.181
PDF

Abstrakt

Artykuł jest próbą przedstawienia drażliwej problematyki donosów na Żydów w czasie okupacji. Materiał do analizy stanowi literatura polska poszerzona o świadectwa wspomnieniowe i pamiętnikarskie. Punktem wyjścia i ważnym kontekst intelektualnym jest pionierska książka Barbary Engelking „szanowny panie gistapo”.

Donosiciele ― działając anonimowo, przez co niekiedy bardziej niebezpieczni od szmalcowników ― zwykle w swym zajęciu nie widzieli niczego nagannego moralnie. Tymczasem była to jedna z bardziej groźnych i ohydnych profesji w czasie wojny. Artykuł weryfikuje również potoczne przekonanie o niewielkiej skali tego zjawiska. Wydaje się, a zaświadczają o tym między innymi teksty literackiej, że była istna plaga okupacji. Lęk przed wzrokiem szantażysty czy donosiciela był uczuciem, które znało wielu ukrywających się Żydów. Za Barbarą Engelking autor traktuje donos jako formę kolaboracji, ukrytej współpracy z nazistami w realizacji ich potwornego celu.   

Jednym z istotniejszych zagadnień, jakie podejmuje autor artykułu jest odpowiedź na pytanie o przyczyny, dla których wydawano Żydów. Wśród ważniejszych powodów trzeba wymienić: chęć zagarnięcia mienia ofiary, frustrację, poczucie siły i władzy, jaką dawała anonimowość sprawcy, ale też antysemityzm oraz nienawiść na tle rasowym.

Słowa kluczowe

stosunki polsko-żydowskie , okupacja , denuncjacje i donosy , ciemna strona historii

Licencja

Prawa autorskie (c) 2006 Autor&"Zagłada Żydów. Studia i Materiały"

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

https://creativecommons.org/licenses/by/4.0

Czasopismo publikowane jest w standardzie Diamond Open Access na licencji CC-BY-4.0 Deed - Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa - Creative Commons

Inne teksty tego samego autora

1 2 > >> 

Podobne artykuły

<< < 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

Altmetryki

Cytowania w Google Scholar - kliknij ikonę, aby sprawdzić

HTML tutorial

Statystyki

Buryła, S. (2006). Literatura polska o donosach i donosicielach. Zagłada Żydów. Studia I Materiały, (2), 76–98. https://doi.org/10.32927/ZZSiM.181

Udostępnij

Pokaż Nr 2 (2006)

Nr 2 (2006)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2006-12-03

Dział: Studia

 
 
Zagłada Żydów. Studia i Materiały/Holocaust Studies and Materials ISSN: 1895-247X eISSN: 2657-3571 DOI: 10.32927