English
Polish
W poszukiwaniu trzeciej drogi. Nowa wystawa stała w Muzeum Żydowskim w Berlinie (część „Katastrofa”)
Zofia Wóycicka
z.woycicka@is.uw.edu.pl Biogramhistoryczka, jest adiunktem na Wydziale Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie prowadzi grant NCN OPUS22 zatytułowany „Pomoc udzielana Żydom podczas II wojny światowej a proces kształtowanie się transnarodowej pamięci społecznej”. Studiowała na Uniwersytecie Warszawskim oraz na Uniwersytecie im. Friedricha Schillera w Jenie, ukończyła studia doktoranckie w Szkole Nauk Społecznych IFIS PAN. Pracowała jako edukatorka w Muzeum Historii Żydów Polskich Polin (2007–2011) oraz jako kuratorka w Domu Historii Europy w Brukseli (2011–2015), a następnie jako pracowniczka naukowa w Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie (2015–2019) i w Niemieckim Instytucie Historycznym w Warszawie (2019–2022). Jej głównym obszarem zainteresowań są studia pamięcioznawcze oraz muzealnictwo, ze szczególnym uwzględnieniem sposobów przedstawiania historii drugiej wojny światowej. Autorka m.in. książki Przerwana żałoba. Polskie spory wokół pamięci nazistowskich obozów koncentracyjnych i zagłady, 1944–1950 (2009). Wśród jej najnowszych publikacji znajduje się współredagowany z Magdaleną Saryusz-Wolską i Joanną Wawrzyniak numer specjalny „Memory Studies” zatytułowany Mnemonic Wars. New Constallations (grudzień 2022).
https://orcid.org/0000-0002-9461-2387
Uniwersytet Warszawski
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 19 (2023), strony: 673-684
Data publikacji: 2023-12-23
Abstrakt
W 2020 r. w Muzeum Żydowskim w Berlinie otwarto nową ekspozycję stałą. Opowiada ona historię Żydów w Niemczech od średniowiecza po współczesność. Chronologiczny parkur poprzecinany jest „wyspami” tematycznymi prezentującymi żydowską kulturę, tradycję i praktyki religijne. Jedną z podstawowych różnic w stosunku do poprzedniej wystawy jest to, że poświęcono tu znacznie więcej uwagi okresowi narodowego socjalizmu. Ta część ekspozycji wydaje się też najbardziej nowatorska zarówno pod względem treści, jak i formy. Zachowując poznawczy charakter, przybiera ona formę instalacji artystycznej. Projektanci nie posługują się jednak elementami inscenizacji, wręcz przeciwnie, instalacja ta ma charakter wysoce abstrakcyjny, stroniący od wszelkiej dosłowności. Wystawę cechuje też minimalizm w doborze eksponatów. Być może właśnie tu, na skrzyżowaniu historii i sztuki, otwiera się dla kuratorów i projektantów wystaw historycznych nowa przestrzeń eksploracji, trzecia droga między suchą dokumentacją historyczną a dosłowną inscenizacją przeszłości.
Słowa kluczowe
Muzeum Żydowskie w Berlinie, muzea, wystawy historyczne, pamięć Holokaustu
Bibliografia
Publikacje / Publications
Assmann Jan, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, tłum. Anna Kryczyńska-Pham, wstęp i red. Robert Traba Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2015.
Wóycicka Zofia, Buchenwald revisited, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2017, nr 13. Wóycicka Zofia, Muzeum dla dorosłych. Nowa wystawa w Miejscu Pamięci Cichych Bohate-
rów w Berlinie, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2022, nr 18.
Netografia
Becker Stephan, Gelungene Annäherung in Berlin. Neue Dauerausstellung im Jüdischen Museum von Chezweitz und Hella Rolfes Architekten, baunetz.de, 19 VIII 2020, https:// www.baunetz.de/meldungen/Meldungen-Neue_Dauerausstellung_im_Juedischen_ Museum_von_Chezweitz_und_Hella_Rolfes_Architekten_7370882.html
Hollerhand Klaus, Ausstellung im Jüdischen Museum Berlin: Von Karl Marx bis Amy Winehouse, Taz.de, 23 VIII 2020, https://taz.de/Ausstellung-im-Juedischen-Museum-Berlin/!5703406/
Jewish Museum Berlin, What We Won’t Show You. Film Series from 2009 with Insights
into the Work of our Museum, 2009, www.jmberlin.de/en/node/3915
Jüdisches Museum Berlin. Die neue Dauerausstellung in Zahlen und Fakten, https://www. jmberlin.de/sites/default/files/02_factsheet_nda_final_ba.pdf
Kupferberg Yael, Jüdische Geschichte und Gegenwart in Deutschland, HaSozKult, 7 XI 2020, https://www.hsozkult.de/exhibitionreview/id/reex-130870?title=juedische-ges- chichte-und-gegenwart-in-deutschland&recno=1&q=%20J%C3%BCdisches%20 Museum%20Berlin%20&sort=newestPublished&fq=&total=13
Neue Dauerausstellung Jüdisches Museum Berlin, Jüdisches Museum Berlin Envue Homburg Licht, Neue Dauerausstellung, chezweitz, Hella Rolfes Architekten, https:// www.envuehomburg.de/wp-content/uploads/2021/01/JMB_9_10.pdf
Neugestaltung der Dauerausstellung Jüdisches Museum Berlin, chezweitz, https://www. chezweitz.com/de/home/neugestaltung-der-dauerausstellung-juedisches-museum-berlin
The Libeskind Building. Architecture Retells German-Jewish History, Jüdisches Museum Berlin, https://www.jmberlin.de/en/libeskind-building
Wiedereröffnung des Jüdischen Museums Die Tora am Anfang, die Tora am Ende, audycja Carsten Dippel, Deutschlandfunk 21 VIII 2020, https://www.deutschlandfunk. de/wiedereroeffnung-des-juedischen-museums-die-tora-am-anfang-100.html
Licencja
Copyright (c) 2023 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
Inne teksty tego samego autora
- Zofia Wóycicka, Zachować decorum. Nowa ekspozycja stała w Muzeum i Miejscu Pamięci w Sobiborze , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 17 (2021)
- Zofia Wóycicka, Laboratorium zagłady – nowa ekspozycja historyczna na terenie obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 16 (2020)
- Zofia Wóycicka, Kazerne Dossin – Muzeum-Miejsce Pamięci i Centrum Dokumentacyjne poświęcone Zagładzie i Prawom Człowieka , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 10 (2014)
- Zofia Wóycicka, Buchenwald revisited , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 13 (2017)
- Zofia Wóycicka, Muzeum dla dorosłych. Nowa wystawa w Miejscu Pamięci Cichych Bohaterów w Berlinie , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 18 (2022)
- Zofia Wóycicka, Monika Heinemann, Krieg und Kriegserinnerung im Museum. Der Zweite Weltkrieg in polnischen historischen Ausstellungen seit den 1980-er Jahren, Göttingen: Vanderhoeck & Ruprecht, 2017, 550 s , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 15 (2019)
- Zofia Wóycicka, U „kresu pewnej moralności”: dyskusje wokół procesów więźniów funkcyjnych w Polsce 1945–1950 , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 3 (2007)
- Zofia Wóycicka, Sarah Gunsburger, National Policy, Global Memory: The Commemoration of the „Righteous” from Jerusalem to Paris, 1942–2007 , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 13 (2017)
- Zofia Wóycicka, W poszukiwaniu nowych sposobów na wyrażenie tego, co trudne do pojęcia. Muzea i miejsca pamięci poświęcone Zagładzie w XXI w. , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 20 (2024)
