English
Polish
Książki pod specjalnym nadzorem [Mirosław Tryczyk, Miasta śmierci i Drzazga; Paweł Piotr Reszka, Płuczki]
Piotr Forecki
piotr.forecki@amu.edu.pl Biogrampolitolog, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Zakładzie Kultury Politycznej Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM w Poznaniu. Główne kierunki zainteresowań naukowych: polska pamięć Zagłady, dyskursy antysemickie, współczesne reprezentacje Zagłady w kulturze popularnej, prawicowy populizm. Autor monografii Od „Shoah” do „Strachu”. Spory o polsko-żydowską przeszłość i pamięć w debatach publicznych (2010) oraz Po Jedwabnem. Anatomia pamięci funkcjonalnej (2018).
https://orcid.org/0000-0001-8156-5326
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 17 (2021), strony: 548-565
Data publikacji: 2021-12-23
Abstrakt
Pierwsza książka Mirosława Tryczyka na temat udziału Polaków w Zagładzie, zatytułowana Miasta śmierci. Sąsiedzkie pogromy Żydów, ukazała się w 2015 r. Głosami ofiar, sprawców i świadków autor opowiedział w niej o zbrodniach popełnionych w kilkunastu miejscowościach Białostocczyzny latem 1941 r. Odtworzył przerażającą trajektorię mordów opartych na repetycji analogicznych sekwencji zdarzeń. Publikacja Miast śmierci nie wywołała wrzenia i mobilizacji po stronie obrońców polskiej niewinności, którzy zazwyczaj mobilizują się, gdy tylko temat udziału Polaków w Holokauście wychodzi na światło dzienne. Tryczkowi z jakichś powodów darowano ten spektakl publicznych połajanek. Przy milczeniu zwykle donośnych obrońców dobrego imienia Polski poważne zarzuty wobec autora książki sformułowali w recenzjach historycy. Czego konkretnie one dotyczyły? Z jaką recepcję ze strony historyków spotkały się Miasta śmierci? Jakie wnioski można wyciągnąć z tamtej dyskusji? Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na te i inne pytania.
Słowa kluczowe
miasta śmierci, Zagłada, dyskurs, Jedwabne, historiografia, Mirosław Tryczyk
Bibliografia
Aleksiun Natalia, Zmarnowana szansa. O „Miastach śmierci” Mirosława Tryczyka, https://kulturaliberalna.pl/2016/01/19/zmarnowana-szansa-o-miastach-smierci-miroslawa-traczyka/.
Bikont Ana, My z Jedwabnego, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2004.
Bourdieu Pierre, Specyfika dziedziny naukowej i społeczne warunki rozwoju wiedzy [w:] Kryzys i schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej, t. 2, red. Edmund Mokrzycki, Warszawa: PIW, 1984.
Cała Alina, Wizerunek Żyda w polskiej kulturze ludowej, Warszawa: WUW, 1992.
Dobrowolski Piotr, Teatr i polityka. Dyskursy polityczne w polskiej dramaturgii współczesnej, Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2019.
Engelking Barbara, Tamten świat rządził się innymi prawami, „Gazeta Wyborcza”, dodatek „Duży Format”, 12 XI 2015.
Forecki P., Po Jedwabnem. Anatomia pamięci funkcjonalnej, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2018.
Forecki Piotr, Pokłosie, poGrossie i kibice polskości, „Studia Litteraria Historica” 2013, nr 2.
Grabowski Jan, Polacy, nic się nie stało! Polemiki z Zagładą w tle, Kraków: Austeria, 2021.
O tym nie wolno mówić… Zagłada Żydów w opowieściach wspomnieniowych ze zbiorów Dionizjusza Czubali, wybór i oprac. Piotr Grochowski, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2019.
Gross Jan Tomasz, Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka, Sejny: Pogranicze, 2000.
Gross Jan Tomasz, współpraca Irena Grudzińska-Gross, Złote żniwa. Rzecz o tym, co działo się na obrzeżach Zagłady, Kraków: Znak, 2011.
Kącki Marcin, Nie słuchaj ojca swego, rozmowa z Mirosławem Tryczykiem, „Gazeta Wyborcza”, dodatek „Duży Format”, 12 XI 2015.
Kozik Agnieszka, Tokarska-Bakir Joanna, Powiedzieć prawdę o historii, wariant polski, „Studia Litteraria Historica” 2016, nr 5, https://ispan.waw.pl/journals/index.php/slh/article/view/slh.2016.001.
Kuczyńska-Koschany Katarzyna, Ściegi i fastrygi, „Narracje o Zagładzie” 2017, nr 3.
Lipecka Zofia, Po Jedwabnem, red. Hanna Wróblewska, Warszawa: Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, 2008.
Persak Krzysztof, Wydmuszka. Lektura krytyczna „Miast śmierci” Mirosława Tryczyka, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2016, nr 12.
Pogromy Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, t. 1: Literatura i sztuka, red. Sławomir Buryła, Warszawa: IH PAN i in., 2018.
Pollack Martin, Skażone krajobrazy, tłum. Karolina Niedenthal, Wołowiec: Czarne, 2014.
Reszka Paweł Piotr, Płuczki. Poszukiwacze żydowskiego złota, Warszawa: Agora, 2019.
Sudoł Tomasz, Mirosław Tryczyk – „Miasta śmierci. Sąsiedzkie pogromy Żydów” – recenzja i ocena, https://histmag.org/Miroslaw-Tryczyk-Miasta-smierci-Sasiedzkie-pogromy-Zydow-recenzja-12290.
Tokarska-Bakir Joanna, Historia jako fetysz [w:] eadem, Rzeczy mgliste. Eseje i studia, Sejny: Pogranicze, 2004.
Tokarska-Bakir Joanna, Legendy o krwi. Antropologia przesądu, Warszawa: W.A.B., 2008.
Tomczok Marta, Czyja dzisiaj jest Zagłada? Retoryka, ideologia, popkultura, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2017.
Tryczyk Marcin, Drzazga. Kłamstwa silniejsze niż śmierć, Kraków: Znak, 2020.
Tryczyk Marcin, Miasta śmierci. Sąsiedzkie pogromy Żydów, Warszawa: Wydawnictwo RM, 2015.
Tryczyk Marcin, Odpowiedź Krzysztofowi Persakowi, „Studia Litteraria Historica” 2016, nr 5, https://ispan.waw.pl/journals/index.php/slh/article/view/slh.2016.010.
Tryczyk Marcin, Szansę wykorzystałem. „Miasta śmierci” napisałem, by uczcić pamięć ofiar, a nie, by oskarżać [Polemika autora z recenzją Natalii Aleksiun], https://kulturaliberalna.pl/2016/02/16/miasta-smierci-polemika-miroslaw-tryczyk/.
Urynowicz Marcin, Pseudonaukowo o pogromach, „Pamięć.pl” 2015, nr 11.
Wokół Jedwabnego, t. 1: Studia; t. 2: Dokumenty, red. Paweł Machcewicz, Krzysztof Persak, Warszawa: IPN, 2002.
Zgliczyński Stefan, „Miasta śmierci” Mirosława Tryczyka pod butem Krzysztofa Persaka, „Le Monde diplomatique” 2016, nr 12.
Żbikowski Andrzej, U genezy Jedwabnego. Żydzi na Kresach Północno-Wschodnich II Rzeczypospolitej, wrzesień 1939 – lipiec 1941, Warszawa: ŻIH, 2006.
Żbikowski Andrzej, W cieniu Jedwabnego, „Gazeta Wyborcza”, dodatek „Duży Format”, 12 XI 2015.
Licencja
Copyright (c) 2021 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Anna Zawadzka, Piotr Forecki, Reguła złotego środka. Kilka uwag na temat współczesnego dominującego dyskursu o „stosunkach polsko-żydowskich” , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 11 (2015)
- Piotr Forecki, Kwietniowe gadanie. Polskie flagi nad gettem , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 10 (2014)
- Piotr Forecki, Muzeum zgody w Markowej , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 12 (2016)
- Piotr Forecki, Anna Zawadzka, The Golden Mean Principle. A Handful of Comments on the Currently Dominant Discourse on ‘Polish-Jewish Relations’ , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr Holocaust Studies and Materials (2017)
