Wyświetl Nr 14 (2018)

Nr 14 (2018)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2018-12-02

Dział: Studia

Ekshumacja, której (prawie) nie było. Prace archeologiczno-ekshumacyjne w Jedwabnem w 2001 r. i ich wyniki

Krzysztof Persak

persak@isppan.waw.pl

Krzysztof Persak – historyk, pracownik Instytutu Studiów Politycznych PAN oraz pracownik Muzeum Historii Żydów Polskich; badacz najnowszych dziejów Polski, systemu komunistycznego, transitional justice, stosunków polsko-sowieckich, stosunków polsko-żydowskich i Zagłady. W latach 2000–2016 związany z Instytutem Pamięci Narodowej. Opublikował m.in. Odrodzenie harcerstwa w 1956 roku (1996), Wokół Jedwabnego (wraz z Pawłem Machcewiczem, 2002), Sprawa Henryka Hollanda (2006). Redaktor czterech tomów serii „Dokumenty do dziejów PRL”. Laureat Nagrody Historycznej „Polityki” i Nagrody im. Jana Józefa Lipskiego.

https://orcid.org/0000-0003-3914-2092

Instytut Studiów Politycznych PAN

Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 14 (2018), strony: 248-275

Data publikacji: 2018-12-20

https://doi.org/10.32927/ZZSiM.63

Abstrakt

Artykuł opisuje przebieg, zakres i wyniki prac archeologiczno ekshumacyjnych przeprowadzonych w 2001 r. na miejscu zbrodni w Jedwabnem oraz wypływające z nich wnioski. Rezultaty tych prac nie zostały nigdy dotąd w sposób systematyczny i wyczerpujący przedstawione opinii publicznej. Tymczasem kwestia niedokończonej ekshumacji ofiar mordu Żydów z 1941 r. stanowi jeden z kluczowych elementów w rewizjonistycznym nurcie debaty o Jedwabnem. Autor wyjaśnia m.in. pochodzenie znalezionych na miejscu zbrodni elementów amunicji strzeleckiej, stanowiących jeden z podstawowych argumentów dyskursu negacjonistycznego. Podstawę źródłową tekstu stanowią głównie akta śledztwa Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Białymstoku, prowadzonego w latach 2000–2003.

Materiały śledztwa

Akta śledztwa Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

w Białymstoku, sygn. S 1/00/Zn

Prasa

Gross Jan Tomasz, Nie przerywajmy ekshumacji w Jedwabnem, „Gazeta Wyborcza”, 6 VI 2001.

Kaczyński Andrzej, Nie zabijaj, „Rzeczpospolita”, 10 VII 2000.

Kaczyński Andrzej, Prawo chroni pamięć oϔiar, „Rzeczpospolita”, 6 VI 2001.

Kaczyński Andrzej, Spaleni, a nie zastrzeleni, „Rzeczpospolita”, 18 IV 2002.

Kaczyński: Oϔiar było znacznie mniej niż 1600, „Rzeczpospolita”, 5 VI 2001.

Kadlčik Piotr, O ekshumacji, „Kolbojnik. Biuletyn Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie” 2014, nr 4 (77).

Minister zawiesił ekshumację w Jedwabnem, „Rzeczpospolita”, 21 V 2001.

O śledztwie w sprawie zbrodni w Jedwabnem zadecyduje Ziobro, „Dziennik. Gazeta Prawna”, 24 IV 2018.

Oϔiar było mniej?, „Gazeta Wyborcza”, 5 VI 2001.

Ślubne obrączki i nóż rzezaka. Rozmowa [Andrzeja Kaczyńskiego] z archeologiem Andrzejem Kolą, „Rzeczpospolita”, 10 VII 2001.

Urban Thomas, Poszukiwany Hermann Schaper, „Rzeczpospolita”, 1 IX 2001.

W obecności rabinów, „Rzeczpospolita”, 23 V 2001.

Wroński Paweł, Co kryła ziemia, „Gazeta Wyborcza”, 6 VI 2001.

Wroński Paweł, To nie te łuski, „Gazeta Wyborcza”, 20 XII 2001.

Zbrodnia ma twarz sprawcy. Z prof. Witoldem Kuleszą, dyrektorem pionu śledczego Instytutu

Pamięci Narodowej, rozmawia Maria Kaczyńska, „Gazeta Współczesna”, 7 VI 2001.

Żaryn Jan, Popieram wznowienie ekshumacji w Jedwabnem, „Tygodnik Solidarność” 2018,

nr 28.

Literatura przedmiotu

Bikont Anna, My z Jedwabnego, wyd. 2, Wołowiec: Czarne, 2012.

Domańska Ewa, Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017.

Forecki Piotr, Od „Shoah” do „Strachu”. Spory o polsko-żydowską przeszłość i pamięć w debatach publicznych, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2010.

Forecki Piotr, Po Jedwabnem. Analiza pamięci funkcjonalnej, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2018.

Freehof Solomon B., The Vandalized Cemetery [w:] American Reform Responsa. Collected

Responsa of the Central Conference of American Rabbis 1889–1983, red. Walter Jacob, New York: Central Conference of American Rabbis, 1983.

Gross Jan Tomasz, Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka, Sejny: Pogranicze, 2000.

Gross Jan T., Critical Remarks Indeed [w:] The Neighbors Respond. The Controversy over the Jedwabne Massacre in Poland, red. Antony Polonsky, Joanna B. Michlic, Princeton: Princeton University Press, 2004.

Kola Andrzej, Archeologia zbrodni. Oϔicerowie polscy na cmentarzu oϔiar NKWD w Charkowie,

wyd. 2, Toruń: Wydawnictwo UMK, 2011.

Kola Andrzej, Hitlerowski obóz zagłady Żydów w Bełżcu w świetle źródeł archeologicznych. Badania 1997–1999, Warszawa: ROPWiM, 2000.

Milewski Jan J., Polacy i Żydzi w Jedwabnem i okolicy przez 22 czerwca 1941 roku [w:] Wokół

Jedwabnego, t. 1, red. Paweł Machcewicz, Krzysztof Persak, Warszawa: IPN, 2002.

Persak Krzysztof, Ekshumacje katyńskie. Prace archeologiczno-ekshumacyjne w Charkowie, Katyniu i Miednoje w latach 1991–1996 i ich wyniki, „Biuletyn IPN” 2010, nr 4.

Polak Joseph, Exhuming Their Neighbors. A Halakhic Inquiry, „Tradition. A Journal of Orthodox Jewish Thought” 2001, t. 35, nr 4.

Powszechny sumaryczny spis ludności z dn. 14 II 1946 r., Warszawa: GUS, 1947.

Rosenblatt Adam, Sacred Graves and Human Rights [w:] Human Rights at the Crossroads, red. Mark Goodale, Oxford: Oxford University Press, 2013.

Urynowicz Marcin, Ludność żydowska w Jedwabnem. Zmiany demograϔiczne od końca XIX wieku do 1941 roku na tle regionu łomżyńskiego [w:] Wokół Jedwabnego, t. 1 , red.

Paweł Machcewicz, Krzysztof Persak, Warszawa: IPN, 2002.

Wokół Jedwabnego, t. 1: Studia, t. 2: Dokumenty, red. Paweł Machcewicz, Krzysztof Persak, Warszawa: IPN, 2002.

Wykaz zachowanych cmentarzy, kwater i mogił wojennych z II wojny światowej usytuowanych na terenie województwa podlaskiego, poz. 142, https://puw.bip.gov.pl/prowadzone-rejestry/ewidencja-obiektow-cmentarnictwa-wojennego.html

Strony internetowe

Chołodowski Maciej, Modlitwa i nieudana prowokacja ONR. 77. rocznica zbrodni w Jedwabnem, http://bialystok.wyborcza.pl/bialystok/7,35241,23656773,modlitwa-

-i-nieudana-prowokacja-onr-77-rocznica-zbrodni-w-jedwabnem.html

http://www.citizengo.org/pl/84089-petycja-do-sejmu-rzeczpospolitej-polskiej?m=5&tcid=45229764

https://www.ipn.gov.pl/download/1/66087/SledztwowsprawiezaboojstwawJedwabnem.pdf

https://www.jedwabne-ekshumacja.org/wiadomosci/

Komunikat w sprawie śledztwa dotyczącego zbrodni w Jedwabnem, https://ipn.gov.pl/

pl/aktualnosci/41582,Komunikat-w-sprawie-sledztwa-dotyczacego-zbrodni-wJedwabnem.html

http://www.piotrkadlcik.pl/ekshumacje/

Poseł Żalek: obarczanie Polaków za zbrodnię w Jedwabnem jest parszywym kłamstwem,

http://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2018-03-08/zalek-obarczanie-polakowza-zbrodnie-w-jedwabnem-jest-parszywym-klamstwem/

Skwieciński Piotr, Może nie dziś, podczas polsko-izraelskiego kryzysu. Ale ekshumacje

w Jedwabnem trzeba dokończyć, https://wpolityce.pl/historia/380923-mozenie-dzis-podczas-polsko-izraelskiego-kryzysu-ale-ekshumacje-w-jedwabnemtrzeba-dokonczyc

Altmetryki

Cytowania w Google Scholar - kliknij ikonę by sprawdzić

Statystyki

Persak, K. . (2018). Ekshumacja, której (prawie) nie było. Prace archeologiczno-ekshumacyjne w Jedwabnem w 2001 r. i ich wyniki. Zagłada Żydów. Studia I Materiały, (14), 248-275. https://doi.org/10.32927/ZZSiM.63

Udostępnij

                            Wyświetl Nr 14 (2018)

Nr 14 (2018)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2018-12-02

Dział: Studia