Autor przedstawia swoje refleksje po lekturze Behemota Franza Neumanna. Docenia rozległość analizy zjawiska faszyzmu niemieckiego dokonanej w czasie wojny, połączonej ze wskazaniem intelektualnej genezy wielu poglądów faszystowskich oraz pokrewieństw hitleryzmu z różnymi nurtami współczesnej mu myśli europejskiej i amerykańskiej. W artykule padają pytania o podobieństwa faszyzmu i komunizmu. Autor, odwołując się do obecnego stanu wiedzy i bezpośrednich doświadczeń, wymienia jako elementy wspólne m.in. stosowanie terroru, ekspansywność, nacisk na rozwój gospodarczy, wielką rolę partii, podporządkowującej sobie agendy państwa, ideologiczną i propagandową legitymizację działań, a także oferowanie różnym grupom awansu społecznego, zwraca jednak uwagę na różne rozłożenie akcentów w każdym z tych systemów.