English
Polish
Wokół jednego listu. Losy wiedeńskich chrześcijan w getcie łódzkim
Ewa Wiatr
ewa.wiatr@uni.lodz.pl BiogramEwa Wiatr – adiunkt w Centrum Badań Żydowskich Uniwersytetu Łódzkiego. Zajmuje się historią diaspory żydowskiej w Łodzi i regionie, głównie w okresie drugiej wojny światowej i Zagłady. Współredaktor i edytor wielu publikacji źródłowych, m.in. Kroniki getta łódzkiego, Encyklopedii getta łódzkiego, oraz serii Judaica łódzkie. Samodzielnie opracowała dziennik Rywki Lipszyc (2017, nagroda historyczna „Polityki” w 2018 r.), a we współpracy z Adamem Sitarkiem dziennik Dawida Sierakowiaka (2016) oraz Henka Fogla (2019). Przygotowuje do druku monograϐię poświęconą życiu codziennemu w getcie łódzkim, będącą rozwinięciem obronionego w 2018 r. doktoratu. Jest w zespole opracowującym
projekt pt. „Leksykon getta łódzkiego”, realizowany w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki.
http://orcid.org/0000-0003-2675-0726
Uniwersytet Łódzki, Centrum Badań Żydowskich
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 15 (2019), strony: 305-319
Data publikacji: 2019-12-20
Abstrakt
Jesienią 1941 r. do getta łódzkiego deportowano około 20 tys. Żydów z Protektoratu Czech i Moraw oraz Rzeszy. Znajdowały się wśród nich osoby w wysokim stopniu zasymilowane, w tym konwertyci. Liczna grupa katolików pochodziła z Wiednia i to im jest poświęcony ten tekst. Przyczynkiem do jego napisania stał się list kierowany do działającego przy arcybiskupstwie Wiednia Punktu Pomocy dla Niearyjskich Katolików. Wiedeńscy katolicy skupili się w getcie wokół siostry karmelitanki trzeciego zakonu Marii Reginy Fuhrman, zakładając Wspólnotę Katolików. Administracja żydowska getta przeznaczyła dla wszystkich chrześcijan
w getcie pomieszczenie do spotkań modlitewnych. Chrześcijanie zostali wysłani do ośrodka zagłady w Chełmnie nad Nerem 9 maja 1942 r. w ramach szerokiej akcji deportacyjnej obejmującej niepracujących Żydów Zachodnioeuropejskich. Wielu z nich dobrowolnie zgłosiło się do wyjazdu, by podtrzymać więzy rodzinne lub religijne.
Słowa kluczowe
getto łódzkie, deportacje z Europy Zachodniej, konwertyci, Zagłada, pomoc dla „niearyjskich katolików”
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Państwowe w Łodzi (AP Łódź) zespół Przełożonego Starszeństwa Żydów
Literatura przedmiotu
Baranowski Julian, Chrześcijanie w getcie łódzkim [w:] Ośrodek zagłady Żydów w Chełmnie nad Nerem w świetle ostatnich badań. Materiały z sesji naukowej, Konin: Muzeum Okręgowe, 2004.
Engelking Barbara, Leociak Jacek, Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym getcie, wyd. 2 popr. i rozsz., Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013.
Fenzl Annemarie, Kardinal Innitzer, die Juden und die Hilfstelle für nichtarische Katholiken [w:] Widerstand in Österriech 1938–1945. Beiträge der Parlaments-Enquete 2005, oprac. Stefan Karner, Karl Duffek, Graz–Wien: Verein z. Förderung d. Forschung v. Folgen nach Konϐlikten u. Kriegen, 2007.
Hilberg Raul, Zagłada Żydów europejskich, tłum. Jerzy Giebułtowski, Warszawa: Wydawca Piotr Stefaniuk, 2014, t. 1. Kronika getta łódzkiego / Litzmannstadt Getto 1941–1944, oprac. i red. naukowa Julian
Baranowski i in., Łódź: Uniwersytet Łódzki i Archiwum Państwowe w Łodzi, 2009.
Metzler Steinitz Gertrude, Dass ihr uns nicht vergessen habt, Wien: Wiener Dom Verlag, 2008.
Sierakowiak Dawid, Dziennik, oprac. Ewa Wiatr, Adam Sitarek, Warszawa: ŻIH, 2016.
Wiatr Ewa, Zawilski Piotr, Losy chrześcijan w getcie łódzkim w świetle zachowanych archiwaliów, „Prace i Materiały Historyczne Archiwum Archidiecezjalnego w Łodzi i Muzeum Archidiecezji Łódzkiej” 2012, t. 9.
Licencja
Copyright (c) 2019 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Ewa Wiatr, Ruch hachszarowy w getcie łódzkim 1940–1941 w świetle dokumentów. , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 16 (2020)
- Redakcja, Ewa Wiatr, Adam Sitarek, Od Redakcji , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 16 (2020)
- Ewa Wiatr, „Zdawanie Żydów” – udział policjantów granatowych w wysiedlaniu Żydów na przykładzie powiatu radomszczańskiego , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 10 (2014)
- Ewa Wiatr, „Wyprawa w świat”. Wywiady przeprowadzone w getcie łódzkim przez członków Ha-Szomer Ha-Cair [oprac. Ewa Wiatr] , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 16 (2020)
- Ewa Wiatr, Na marginesie funkcjonowania sądów polskich w Generalnym Gubernatorstwie. Przypadek Majera Wolberga , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 11 (2015)
- Ewa Wiatr, Kawalerowie Krzyża Żelaznego w getcie łódzkim , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 8 (2012)
- Ewa Wiatr, ‘Turning Jews Over’ – the Participation of ‘Blue’ Policemen in Deportations of Jews Illustrated with the Example of the Radomsko County , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr Holocaust Studies and Materials (2017)
- Ewa Wiatr, Knights of the Iron Cross in the Łódź Ghetto , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr Holocaust Studies and Materials (2013)
