English
Polish
„Wyprawa w świat”. Wywiady przeprowadzone w getcie łódzkim przez członków Ha-Szomer Ha-Cair [oprac. Ewa Wiatr]
Ewa Wiatr
ewa.wiatr@uni.lodz.pl Biogramadiunkt w Centrum Badań Żydowskich Uniwersytetu Łódzkiego. Zajmuje się historią diaspory żydowskiej w Łodzi i regionie, głównie w okresie drugiej wojny światowej i Zagłady. Współredaktor i edytor wielu publikacji źródłowych, m.in. Kroniki getta łódzkiego, Encyklopedii getta łódzkiego, oraz serii „Judaica Łódzkie”. Samodzielnie opracowała dziennik Rywki Lipszyc (2017, Nagroda Historyczna „Polityki” w 2018 r.), a we współpracy z Adamem Sitarkiem dziennik Dawida Sierakowiaka (2016) oraz Heńka Fogla (2019). Przygotowuje do druku monografię poświęconą życiu codziennemu w getcie łódzkim, będącą rozwinięciem obronionego w 2018 r. doktoratu. Jest w zespole opracowującym projekt „Leksykon getta łódzkiego”, realizowany w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki.
https://orcid.org/0000-0003-2675-0726
Centrum Badań Żydowskich, Uniwersytet Łódzki
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 16 (2020), strony: 365-392
Data publikacji: 2020-12-15
Abstrakt
Młodzież skupiona w organizacji szomrowej działającej w getcie łódzkim przeprowadziła latem 1943 r. wśród mieszkańców getta łódzkiego kilkanaście wywiadów z osobami przypadkowo spotkanymi na ulicy. Był to element prowadzonej przez opiekunów młodych szomrów działalności wychowawczej. Zadaniem nastolatków było przeprowadzenie i zapisane rozmowy według przekazanego im wzoru.
Powstały w ten sposób materiał stał się cennym źródłem do poznania wielu aspektów życie w getcie łódzkim: sytuacji rodzinnej i materialnej osób, z którymi były przeprowadzane wywiady, ich kondycji fizycznej oraz – co warte podkreślenia – posiadanych znajomości (protekcji). Równie istotne są pozyskane dzięki wywiadom informacje o szomrach – poziomie ich wykształcenia, sposobie formułowania wniosków, zaangażowania w działalność grupy. Nie jest to materiał obszerny, natomiast staje się istotnym źródłem do dalszych badań nad aktywnością organizacji młodzieżowych w getcie.
Słowa kluczowe
getto łódzkie, organizacje młodzieżowe, ruch hachszarowy, aktywność młodzieży w gettach, życie codzienne w gettach, protekcja
Bibliografia
Źródła archiwalne / Archival sources
Archiwum Moreszet
D.1.240.1-17
D.1.242.239
D.1.253.1-26
Archiwum Państwowe w Łodzi
Zespół Przełożonego Starszeństwa Żydów
, Karty meldunkowe
United States Holocaust Memorial Museum (USHMM)
, Wywiad ze Szragą Pode [Podemskim]
Źródła publikowane / Publishe sources
Kozienicki Chaim, Dorastałem w piekle, Sztutowo: Muzeum Stutthof, 2016.
Pode [Podemski] Szraga, „Hufiec Ha-Szomer Ha-Cair w getcie łódzkim” [hebr.], „Jalkut Moreszetˮ 1979/1980, nr 28.
Pode [Podemski] Szraga, „Rozważania o specyfice podziemia w getcie” [hebr.], „Jalkut Moreszetˮ 1969, nr 11.
Pode [Podemski] Szraga, Zichronot mi-geṭo Lodz, Raanana: Doḳusṭori, 2004.
Podemski Fajwel Szraga, Kibuc szomrowy w Litzmannstadt-Ghetto, „Mosty”, 4 VI 1949, nr 66
Licencja
Copyright (c) 2020 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Ewa Wiatr, Ruch hachszarowy w getcie łódzkim 1940–1941 w świetle dokumentów. , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 16 (2020)
- Redakcja, Ewa Wiatr, Adam Sitarek, Od Redakcji , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 16 (2020)
- Ewa Wiatr, „Zdawanie Żydów” – udział policjantów granatowych w wysiedlaniu Żydów na przykładzie powiatu radomszczańskiego , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 10 (2014)
- Ewa Wiatr, Wokół jednego listu. Losy wiedeńskich chrześcijan w getcie łódzkim , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 15 (2019)
- Ewa Wiatr, Na marginesie funkcjonowania sądów polskich w Generalnym Gubernatorstwie. Przypadek Majera Wolberga , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 11 (2015)
- Ewa Wiatr, Kawalerowie Krzyża Żelaznego w getcie łódzkim , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 8 (2012)
- Ewa Wiatr, ‘Turning Jews Over’ – the Participation of ‘Blue’ Policemen in Deportations of Jews Illustrated with the Example of the Radomsko County , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr Holocaust Studies and Materials (2017)
- Ewa Wiatr, Knights of the Iron Cross in the Łódź Ghetto , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr Holocaust Studies and Materials (2013)
