English
Polish
Postwar Photographs of Extermination Centers as a Special Kind of Holocaust Iconography and an Example of Forensic Photography. The Case of Bełżec and Treblinka
Agata Jankowska
agatajnk@gmail.com Biograduate of History at the University of Adam Mickiewicz in Poznań. Ph.D. student at the Historical Institute of the University of Szczecin. Erasmus scholarship holder at the University of Groningen (2009) and the GEOP program at the Polin Museum of the History of Polish Jews. Master's thesis "Muslim condition. Giorgio Agamben's concepts in relation to the sources and literature of testimony ”, written under the supervision of prof. Ewa Domańska, in 2012 reached the finals of the Majer Bałaban Conetst, organized by the Jewish Historical Institute. Currently, she is preparing a doctoral dissertation entitled "Visual politics of memory. Photographic strategies of representation and discourses on Nazi concentration and extermination camps (1945–1999) ”. Her research interests include Holocaust studies, war photography, and theory of history.
https://orcid.org/0000-0002-7884-7477
Szczecin University, Humanistic Department
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, No. 17 (2021), pages: 399-419
Publication date: 2021-12-20
Abstract
The paper discusses the archival photographs from the death camps of Belzec and Treblinka, taken during the postwar investigations. Using the new theories of visual turn and forensic turn, the author examines its usefulness in the historical research and goes out beyond the traditionally considered categories of the historical sources and testimony. The essential notions of forensic aesthetics, forensic sensitivity and counter aesthetics are considered here not only as the theoretical approaches, but also as the practices of the critical writing of the testimonies from the mass killing cites. It sets the new research perspectives in the fundamental discourses of historiography and Holocaust studies.
Keywords
death camps, forensic turn, forensic aethetics, Holocaust photography, evidence
References
Źródła archiwalne / Archival sources
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego (AŻIH)
/38, „Extermination Camp at Treblinka”, Sprawozdanie z dotychczasowych wyników dochodzenia w sprawie obozu śmierci dla Żydów w Treblince
/41, Odpis Sprawozdania Głównej Komisji dla Zbadania Zbrodni Hitlerowskiej w Polsce o Treblince z 1945 r. – „Do Centralnego Komitetu Żydów Polskich w Warszawie” z pobytu komisji na polach byłego obozu Treblinka
Źródła publikowane / Published sources
Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 13: Ostatnim etapem przesiedlenia jest śmierć. Pomiechówek, Chełmno nad Nerem, Treblinka, oprac. Ewa Wiatr, Barbara Engelking, Alina Skibińska, Warszawa: WUW i ŻIH, 2013.
Komunikat Polsko-Radzieckiej Komisji Nadzwyczajnej do zbadania zbrodni niemieckich dokonanych w obozie unicestwienia na Majdanku w Lublinie, Moskwa, 1944.
Prawda o Majdanku, Lublin, 1944.
Protokół oględzin obozu śmierci w Bełżcu, Nr R. 102/46, Nr Ds. 1604/45. Zamość [w:] Obóz Zagłady w Bełżcu w relacjach ocalonych i zeznaniach polskich świadków, red. Dariusz Libionka, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku, 2013.
Protokół przesłuchania świadka z dnia 18 października 1945 r., Nr R. 102/46, Nr akt. Kps.302/45 [w:] Obóz Zagłady w Bełżcu w relacjach ocalonych i zeznaniach polskich świadków, red. Dariusz Libionka, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku, 2013.
Sprawozdanie z wyników dochodzenia w spr. obozu śmierci w Bełżcu, Nr R. 102/46, Nr 1. Dz. 1604/45 [w:] Obóz Zagłady w Bełżcu w relacjach ocalonych i zeznaniach polskich świadków, red. Dariusz Libionka, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku, 2013.
Fotografie / Photography
Żydowski Instytut Historyczny
neg. Bełż 042, neg. GKBZPNP 67805
neg. Bełż 034, neg. GKBZPNP 58726
neg. 037
TRE 002, TRE 005, TRE 007, TRE 017, TRE 018, TRE 019, TRE 023
, 1755
Literatura przedmiotu / Content related Literature
Auerbach Rachela, Treblinka. Reportaż, tłum. Karolina Szymaniak, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2012, nr 8.
Crane Susan A., Choosing Not to Look. Representation, Repatriation and Holocaust Atrocity Photography, „History and Theory” 2008, nr 3.
Didi-Huberman Georges, Obrazy mimo wszystko, tłum. Mai Kubiak Ho-Chi, Kraków: Universitas, 2008.
Domańska Ewa, Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała, Warszawa: PWN, 2017, s. 137.
Fresco Nadin, Śmierć Żydów. Fotografie, tłum. Magdalena Kamińska-Maurugeon, Wołowiec: Czarne, 2011.
Gross Jan Tomasz, wspólpraca Irena Grudzińska-Gross, Złote żniwa. Rzecz o tym, co się działo na obrzeżach Zagłady, Kraków: Znak, 2011.
Human Remains and Identification. Mass Violence, Genocide and „Forensic Turn”, red. Élisabeth Anstett, Jean-Marc Dreyfus, Manchester: Manchester University Press, 2017.
Keenan Thomas, Counter-forensics and Photography, „Grey Room” 2014, nr 55.
Keenan Thomas, Eyal Weizman, Mengele’s Skull. The Advent of a Forensic Aesthetics, Berlin: Sternberg Press/Portikus, 2012.
Leociak Jacek, Okaleczone obrazy. Uszkodzone fotografie (z) Zagłady jako wyzwanie interpretacyjne [w:] Zagłada. Współczesne problemy rozumienia i przedstawiania, red. Ewa Domańska, Przemysław Czapliński, Poznań: Wydawnictwo PSP, 2009.
Lowe Paul, Traces of Traces. Space, Objects and the Forensic Turn, „Humanities” 2018, nr 7.
Lund Jacob, Acts of Remembering in the Work of Esther Shalev-Gerz – From Embodied to Mediated Memory [w:] Revisiting Holocaust. Representation in the Post-Witness Era, red. Tanja Schult, Diana I. Popescu, New York: Palgrave Macmillan, 2015.
Mapping the Forensic Turn. Engagements with Materialities of Mass Death in Holocaust Studies and Beyond, red. Zuzanna Dziuban, Wien: New Academic Press, 2017.
Obóz Zagłady w Bełżcu w relacjach ocalonych i zeznaniach polskich świadków, red. Dariusz Libionka, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku, 2013.
Rose Gillian, Interpretacja materiałów wizualnych, tłum. Ewa Klekot, Warszawa: PWN, 2010.
Rouillé André, Fotografia. Między dokumentem a sztuka współczesną, tłum. Oskar Hedemann, Kraków: Uniwersitas, 2007.
Rousseau Fédéric, Żydowskie dziecko z Warszawy, tłum. Tomasz Swoboda, Gdańsk: Słowo/Obraz terytoria, 2012.
Rusiniak Martyna, Obóz zagłady Treblinka II w pamięci społecznej (1943–1989), Warszawa: Wydawnictwo Noriton, 2008.
Rusiniak-Karwat, Okres profanacji i zapomnienia. Treblinka II [w:] Co wiemy o Treblince? Stan badań, red. Edward Kopówka, Siedlce: Muzeum Regionalne, 2013.
Schuppli Susan, Przedstawianie dowodów: taśma [w:] Rzeczowy świadek, red. Katarzyna Grzybowska, Sylwia Papier, Roma Sendyk, Kraków: Wydawnictwo UJ, 2019.
Sendyka Roma, W imię zmarłych: humanistyka forensycznej wrażliwości i publicznej prawdomówności, „Teksty Drugie” 2017, nr 1.
Sendyka Roma, Stać na miejscu śmierci [w:] Rzeczowy świadek, red. Katarzyna Grzybowska, Sylwia Papier, Roma Sendyk, Kraków: Wydawnictwo UJ, 2019.
Sendyka Roma, Karina Jarzyńska, Mytych Jagoda i in., Nie-miejsca pamięci. Elementarz, Kraków: Ośrodek Badań nad Kulturami Pamięci, 2017.
Shneer David, Is Seeing Believing? Photographs, Eyewitness Testimony, and Evidence of the Holocaust [w:] The Holocaust. Memories and History, red. Victoria Khiterer, Ryan Barrick, David Misal, Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholar Publishing, 2014.
Shneer David, Ghostly Landscapes. Soviet Liberators Photograph the Holocaust, „Humanity: An International Journal of Human Rights, Humanitarianism and Development” 2014, vol. 5.
Smykowski Mikołaj, Krajobraz pośmiertny. Las Rzuchowski w perspektywie forensycznej, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 2018, nr 4.
Sobibór. Archeologia terenu po byłym nazistowskim obozie zagłady 2000–2017, red. Marek Bem, Warszawa–Włodawa, Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie, 2019.
Struk Janina, Holokaust w fotografiach. Interpretacje dowodów, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2007.
Struk Janina, Images of Women in Holocaust Photography, „Feminist Review” 2008, nr 88.
Sturdy Colls Caroline, Holocaust Archaeologies. Approaches and Future Directions, Londyn: Oxford University Press, 2015.
Badania archeologiczne w obozie Zagłady i Karnym Obozie Pracy w Treblince [w:] Treblinka. Historia i pamięć, red. Edward Kopówka, Siedlce: Muzeum Regionalne, 2015.
O tym, co minęło, lecz nie zostało zapomniane. Badania archeologiczne na terenie byłego obozu zagłady w Treblince, tłum. Ewa Felska, Jerzy Giebułtowski, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2012, nr 8.
Wóycicka Zofia, Przerwana żałoba. Polskie spory wokół pamięci nazistowskich obozów koncentracyjnych i zagłady 1944–1950, Warszawa: Trio 2009.
Ubertowska Aleksandra, Rachela Auerbach opłakuje ślady, resztki, widma, wyrwy z ziemi, „Teksty Drugie” 2014, nr 1.
Zelizer Barbie, Remembering to Forget. Holocaust Memory Through the Camera’s Eye, Chicago and London: University of Chicago Press, 1998.
Netografia / Netography
O’Neil Robin, Tregenza Michael, Belzec Archaeological Investigations. Acknowlegment to the Torun Team of archaeologists and the cartographer, Billy Rutherford, www.holocaustresearchproject.org
Sekula Allan, Photography and the Limits of of National Identity, „Grey Room” 2014, nr 5, http://www.greyroom.org/issues/55/12/photography-and-the-limits-of-national-identity/
Forensic Aesthetics, https://www.ica.art/forensic-aesthetics
License
Copyright (c) 2021 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
