English
Polish
‘Forest Ditches’ and Places That ‘Don’t Exist at All’. The 1965 Victory Alert for Scouts as Contribution to the Study of the Memory of the Holocaust
Katarzyna Grzybowska
katarzynamaja.grzybowska@gmail.com BioPhD student at the Faculty of Polish Studies at the Jagiellonian University, member of the Center for Research on Cultures of Remembrance. A scholarship holder of the Claims Conference Saul Kagan Fellowship in Advanced Shoah Studies program financed by the "Remembrance, Responsibility and Future" Foundation supported by the Federal Ministry of Finance (BMF). Three-time participant in the Global Education Outreach Program of the Polin Museum of the History of Polish Jews. She runs the project Szczątki ludzkie w lokalnym krajobrazie. Między pamięcią zbiorową i środowiskową / Human remains in the local landscape. Between collective and environmental memory (National Science Centre, PRELUDIUM18, no. 2019/35/N/HS2/04522). Co-editor of the book Rzeczowy Świadek (Kraków 2019). Author of articles on non-places of memory. She is preparing a doctoral dissertation devoted to the memory of the Krępiecki Forest.
https://orcid.org/0000-0002-5289-4734
Jagiellonian University in Krakow
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, No. 18 (2022), pages: 440-461
Publication date: 2023-03-11
Abstract
Organized in cooperation with the Council for the Protection of Monuments of Struggle and Martyrdom, the nationwide ‘reconnaissance’ conducted by the Polish Scouting and Guiding Association was held in 1965. It was to commemorate the 20th anniversary of the Polish People’s Republic by recognizing its achievements and commemorating those who had died in the fight against Nazism or had fallen its victims. The purpose of the alert was also to supplement the ROPWiM’s records of the places of national memory with new, previously uninventoried and unknown locations on a wider scale. The three-day intense ‘reconnaissance’ resulted in the drafting of thousands of reports which were sent to the ZHP Headquarters. Among the reports there were also those concerning the Holocaust, namely reports on execution and burial sites. The alert’s special value consists in the fact that the teams had to find places in their immediate vicinity (up to eight kilometers from their school). Consequently, they interviewed the local witnesses. In the reports created during the campaign, one can find traces of hesitation and linguistic incongruence when the report authors were referring to unmarked mass graves. The hand-drawn maps prepared by the scouts, which were included in the reports, are also highly valuable. This rich source material should be analyzed while bearing in mind the political and propaganda activities accompanying that campaign. Their recognition can be aided by reading the surveys conducted during the reconnaissance. The analysis of this material can constitute a step toward understanding the dynamics of the formation of places and non-places of memory and the local processes of remembering.
Keywords
Jews, Holocaust, alert for scouts, place of memory, non-place of memory, grave, burial site, the Polish Scouting and Guiding Association (ZHP), places of struggle and martyrdom, the Council for the Protection of Monuments of Struggle and Martyrdom (ROPWiM), 1960s campaign to commemorate victims of World War II
References
Źródła archiwalne / Archival sources
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie (AIPN), GK 195/VIII/1-22, Alert ZHP. Województwo lubelskie, [1965].
Archiwum Państwowe w Kielcach (APK), 21/1101/153, Komenda kieleckiej chorągwi im. S. Żeromskiego Związku Harcerstwa Polskiego w Kielcach. Alert kieleckiej chorągwi Z.H.P. – sprawozdania, instrukcje, [1965].
Archiwum Akt Nowych (AAN), 747. Ministerstwo Oświaty w Warszawie. Gabinet Ministra. ZHP - rozwój i zadania propagandowo-wychowawcze w roku szk. 1965/66. Notatka służbowa dla ministra. 1966.
Archiwum Muzeum Harcerstwa (AMH), CI8.1. Akta centralne 1956-1989. I Alert "Harcerski wiosenny alert zwycięstwa", [1965-1970].
Literatura przedmiotu / Content related literature
Lesław M. Bartelski, Pamięć żywa, Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, 1977.
Aránzazu Calderón Puerta, Tomasz Żukowski, Narracja narodowo-kombatancka versus wątek żydowski w kinie polskim lat sześćdziesiątych, [w:] Rok 1966. PRL na zakręcie, red. Katarzyna Chmielewska, Grzegorz Wołowiec, Tomasz Żukowski, Warszawa: Instytut Badań Literackich, 2014.
Stefan Chwin, Polska pamięć – dzisiaj. Co pozostaje? Trwały ślad i mechanizm niepamiętania, „Teksty Drugie” 2016, nr 6.
Leksykon harcerstwa, red. Olgierd Fietkiewicz, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1988.
Na szlakach walki. Harcerski alert zwycięstwa, Warszawa: Wydawnictwo Harcerskie, 1965.
Pamięć wiecznie żywa. 40 lat działalności Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa 1947-1987, Warszawa: Rada Ochrony Pomników Waliki i Męczeństwa, 1988.
Roma Sendyka, Niepamięć albo o sytuowaniu wiedzy o formach pamiętania, „Teksty Drugie” 2016, nr 6.
Michael C. Steinlauf, Pamięć nieprzyswojona. Polska pamięć Zagłady, Warszawa: Wydawnictwo Cyklady, 2001.
Caroline Sturdy Colls, „Locating Mass Graves in Adampol, Poland. A Forensic Archaeological Investigation” (materiał uzyskany dzięki uprzejmości Komisji Rabinicznej ds. Cmentarzy).
Janusz Syrokomski, Pierwszy alert „Harcerstwo. Miesięcznik Związku Harcerstwa Polskiego” 1972, nr 10/11.
Grzegorz Wołowiec, Barwy Walki i polska droga do socjalizmu, w: Rok 1966. PRL na zakręcie, red. Katarzyna Chmielewska, Grzegorz Wołowiec, Tomasz Żukowski, Warszawa: Instytut Badań Literackich, 2014.
Tomasz Żukowski, Ustanowienie nacjonalistycznego pola dyskursu społecznego. Spór między partią a Kościołem w roku 1966, w: Rok 1966. PRL na zakręcie, red. Katarzyna Chmielewska, Grzegorz Wołowiec, Tomasz Żukowski, Warszawa: Instytut Badań Literackich, 2014.
Netografia
License
Copyright (c) 2023 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
