Wyświetl Nr 16 (2020)

Nr 16 (2020)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2020-12-15

Dział: Studia

Lokalne struktury Narodowych Sił Zbrojnych wobec ukrywających się Żydów w świetle powojennych materiałów śledczych i procesowych – przypadek powiatów miechowskiego i pińczowskiego

Dariusz Libionka

libion@wp.pl

historyk, profesor Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, kierownik działu naukowego Państwowego Muzeum na Majdanku. Redaktor naczelny rocznika „Zagłada Żydów. Studia i Materiały”. Ostatnio opublikował: Klucze i kasa. O mieniu żydowskim w Polsce pod okupacją niemiecką i we wczesnych latach powojennych 1939–1950 (2014, współredaktor z Janem Grabowskim) oraz Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Zarys problematyki (2017). Współautor dwutomowej publikacji Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski (2018)

https://orcid.org/0000-0003-0180-6463

Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk

Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 16 (2020), strony: 278-213

Data publikacji: 2020-12-15

https://doi.org/10.32927/ZZSiM.684

Abstrakt

Tematem tekstu są działania członków lokalnych struktur Narodowych Sił Zbrojnych na terenie powiatów pińczowskiego i miechowskiego wymierzone w ukrywających się Żydów oraz mord na kilkunastu mężczyznach, kobietach i dzieciach dokonany przez operujący czasowo na tym obszarze oddział partyzancki. W sumie z rąk członków NSZ zginęły na omawianym terenie 34 osoby. 11 dalszych zostało wskazanych przez osoby przyznające się do członkostwa w tej organizacji niemieckiej policji i zamordowanych. Punktem wyjścia przeprowadzonej przez autora analizy jest dokumentacja śledcza i procesowa dotycząca byłych członków NSZ sądzonych na podstawie tzw. dekretu sierpniowego. Postawił on sobie za cel zrekonstruowanie tych rozgrywających się od końca 1943 do wiosny 1944 r. krwawych zdarzeń, ustalenie, jak przestępstwa na Żydach były traktowane przez śledczych z powiatowych i wojewódzkich urzędów bezpieczeństwa oraz przez sądy powszechne i wojskowe, a wreszcie zajęcie się wzbudzającą kontrowersje kwestią wiarygodności zeznań składanych wówczas przez oskarżonych i świadków

Źródła archiwalne / Archival sources

Archiwum Akt Nowych (AAN)

/XXI-2, 203/XI-18, 203/XI-25, 203/XII-10, t. 1

, Archiwum Środowiska byłych żołnierzy Obwodu Jędrzejów AK

Kolekcja Stanisława Dąbrowy Kostki, t. 5

Archiwum Narodowe w Krakowie (AN Kr)

, t. 5; 1318, t. 1

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie (AIPN)

/234, t. 3; 1558/410

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Delegatura w Kielcach (AIPN Ki)

/1297; 8/1496–1500; 8/856; 103/2844; 126/2–3; 126/265–266; 126/400–402; 126/367; 128/176; 128/197

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie (AIPN Kr)

/4/1

Prasa konspiracyjna / Underground press

„Wolność” 1943, nr 33

„Meldunek Tygodniowy”, 11 VI 1944, nr 47

Prasa / Press

„Życie Warszawy”, 30 VI 1949

Literatura przedmiotu / Content related Literature

Biedroń Tomasz, Okręg krakowski ZJ i NSZ [w:] Narodowe Siły Zbrojne. Materiały z sesji naukowej poświęconej historii Narodowych Sił Zbrojnych, 25 października 1992, Warszawa: Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, 1994.

Domański Tomasz, Z historii oddziału „Wybranieckich”, czyli o wiarygodności materiałów śledczych i operacyjnych UB, cz. 1, „Arcana” 2012, nr 106/107; cz. 2, 2013, nr 109.

Libionka Dariusz, Powiat miechowski [w:] Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski, t. 2, red. Barbara Engelking, Jan Grabowski, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2018.

Michta Norbert, Wspomnienia znad Nidzicy, Warszawa: Książka i Wiedza, 1970.

Skibińska Alina, „Dostał 10 lat, ale za co?” Analiza motywacji sprawców zbrodni na Żydach na wsi kieleckiej w latach 1942–1944 [w:] Zarys krajobrazu. Wieś polska wobec zagłady Żydów, red. Barbara Engelking, Jan Grabowski, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2011.

Tokarska-Bakir Joanna, Sprawiedliwi z Giebułtowa. NSZ w walce z Żydami [w:] Bracia miesiące. Studia z antropologii historycznej Polski 1939–1946, Warszawa: IBL PAN (w druku).

„Żbik”-Kołaciński Władysław, Między młotem a swastyką, Warszawa: Wydawnictwo Capital, 1991.

Altmetryki

Cytowania w Google Scholar - kliknij ikonę by sprawdzić

Statystyki

Libionka, D. (2020). Lokalne struktury Narodowych Sił Zbrojnych wobec ukrywających się Żydów w świetle powojennych materiałów śledczych i procesowych – przypadek powiatów miechowskiego i pińczowskiego. Zagłada Żydów. Studia I Materiały, (16), 278-213. https://doi.org/10.32927/ZZSiM.684

Udostępnij

                            Wyświetl Nr 16 (2020)

Nr 16 (2020)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2020-12-15

Dział: Studia