Wyświetl Nr 2 (2006)

Nr 2 (2006)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2006-12-03

Dział: Studia

Morderstwo na Makowieckich i Widerszalu. Stara sprawa, nowe pytania, nowe wątpliwości.

Janusz Marszalec

redakcja@holocaustresearch.pl

historyk, doktor nauk humanistycznych, naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Gdańsku. Zajmuje się dziejami konspiracji w czasie II wojny światowej i problematyką Grudnia ‘70 na Wybrzeżu Gdańskim. Autor książki Ochrona porządku i bezpieczeństwa publicznego w Powstaniu Warszawskim (1999).

https://orcid.org/0000-0002-6795-5907

Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku

Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 2 (2006), strony: 23-53

Data publikacji: 2006-12-02

https://doi.org/10.32927/ZZSiM.179

Abstrakt

Artykuł porusza problem najgłośniejszej zbrodni politycznej, dokonanej w łonie konspiracji niepodległościowej w czasie okupacji ziem polskich przez Niemcy. 13 czerwca 1944 r. zamordowani zostali przez patrol oddziału dywersyjnego „Andrzeja Sudeczki” Ludwik Widerszal i Jerzy Makowiecki wraz z żoną. Obaj byli eksponowanymi oficerami Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej, wywierającymi duży wpływ na oblicze ideowe tej ważnej agendy polskiej podziemnej armii. Obaj skrytobójczo zamordowani byli jednocześnie działaczami politycznymi związanymi z lewicującym Stronnictwem Demokratycznym, oskarżanym o sprzyjanie sowietom i kryptokomunizm. Autor wykazuje, że posądzenia o zdradę czy uleganie wpływom komunistycznym kierowane w stronę Makowieckiego i Widerszala nie mają żadnych podstaw w materiale źródłowym. Wynikały one z uprzedzeń i niedomówień, które łatwo rodziły się w dusznej atmosferze konspiracji, gdy nie można było prowadzić otwartej dyskusji politycznej ze względu na terror niemieckich władz okupacyjnych.

Od czasu gdy przed kilkunastu laty Andrzej Krzysztof Kunert odrzucił ostatecznie tezę o inspiracji mordu przez Narodowe Siły Zbrojne, wskazując na „głęboko zakonspirowaną grupę mafijną”, wykorzystującą kilku wysoko postawionych konspiratorów, wiemy, że owa grupa składała się z trzech ludzi. Pewne jest również to, że co najmniej dwóch: Witold Bieńkowski i Władysław Jamontt (byli to zasłużeni i dzielni konspiratorzy, a jednocześnie ludzie o dużych ambicjach politycznych) działali całkowicie świadomie, realizujących plan polityczny, który miał – według ich mniemania – zablokować wpływy polityczne BiP-u w podziemiu i zapewnić im jakieś profity. Wskazanie innych winnych – ewentualnego zaplecza spisku jest niemożliwe. Autor szczegółowo analizuje okoliczności śledztwa prowadzonego przez władze podziemia i zastanawia się nad rzeczywistym motywem zbrodni. Odrzuca on tezę o inspiracji ideowej zbrodni przez NSZ. Śmierć zasłużonych konspiratorów i patriotów: Makowieckiego i Widerszala, zastrzelonych w niesławie zdrajców była beznadziejną próbą włączenia się Bieńkowskiego i Jamontta, identyfikujących zagrożenia nie tam gdzie było. Prawdziwy wróg – moskiewska agentura, silnie zakonspirowana w szeregach Delegatury i AK pozostała niewykryta, czekając cierpliwie na przybycie armii sowieckiej.

Altmetryki

Cytowania w Google Scholar - kliknij ikonę by sprawdzić

Statystyki

Marszalec, J. (2006). Morderstwo na Makowieckich i Widerszalu. Stara sprawa, nowe pytania, nowe wątpliwości. Zagłada Żydów. Studia I Materiały, (2), 23-53. https://doi.org/10.32927/ZZSiM.179

Udostępnij

                            Wyświetl Nr 2 (2006)

Nr 2 (2006)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2006-12-03

Dział: Studia