Cenzor na straży Kościoła. Ocenzurowany pamiętnik Krystyny Modrzewskiej
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 5 (2009), strony: 371-393
Data publikacji: 2009-11-09
Abstrakt
W trzech kolejnych numerach z 1959 i 1960 roku „Biuletyn ŻIH” opublikował pamiętnik Krystyny Modrzewskiej (Mendalbaum), złożony do Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej w 1947 roku. Część pierwsza, rozpoczynająca się wybuchem wojny, a kończąca masowymi egzekucjami Żydów w lesie koło Krępca pod Lublinem na wiosnę 1942 r., została zmasakrowana przez cenzurę. Autorka opisuje w niej m.in. ukrywanie się w podlubelskim klasztorze betanek i surowo ocenia panujące tam stosunki. Okazuje sie, że PRL-owski cenzor eliminuje zapisy zawierające krytyczną ocenę mentalności zakonnic, ich poziomu umysłowego i moralnego. W oczach cenzora nie znajdują uznania uwagi o klasztornym życiu codziennym i dewocyjnych praktykach religijnych, o hipokryzji kleru i jego zmaterializowaniu. Cenzorskie ingerencje w sferę doświadczeń religijnych autorki są tym boleśniejsze, że pamiętnik Modrzewskiej należy do nielicznej grupy świadectw ukrywania się dorosłych Żydów w klasztorach. Wszystkie te fragmenty zostają w obecnym wydaniu przywrócone i umieszczone w kontekście całości. Czytając w wersji integralnej fragmenty pamiętnika Modrzewskiej dotyczące ukrywania się w klasztorze, warto się zastanowić, dlaczego osoba – która jako studentka uniwersytetu w Bolonii ochrzciła się, traktując ten akt niezwykle poważnie, a nie koniunkturalnie – przeżywa w klasztorze podlubelskim tak radykalne rozczarowanie
Słowa kluczowe
Holokaust, Żydzi-Polacy 1939-1945, Ukrywanie się po aryjskiej stronie, Pomoc i ratunek, Kościół katolicki a Żydzi 1939-1945
Licencja
Copyright (c) 2009 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Jacek Leociak, Marta Tomczok, Afektywny kicz holokaustowy – wprowadzenie , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 17 (2021)
- Jacek Leociak, Adam Mazur, Artur Żmijewski, „Berek jest głosem o niemocy wobec okrucieństwa; pragnieniem, by Zagłada się nie wydarzyła”. Z Arturem Żmijewskim rozmawiają Jacek Leociak i Adam Mazur , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 17 (2021)
- Dariusz Libionka, Jacek Leociak, 75. rocznica akcji „Reinhardt” , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 13 (2017)
- Jacek Leociak, Redakcja Czasopisma, Od Redakcji , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 5 (2009)
- Jacek Leociak, Literatura dokumentu osobistego jako źródło do badań nad Zagładą Żydów (Rekonesans metodologiczny) , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 1 (2005)
- Jacek Leociak, „…rozmawiałem z Bogiem (uśmiechacie się! tylko z nim mogę jeszcze rozmawiać!)”. Modlitewne lamentacje w pamiętniku Karola Rotgebera z getta warszawskiego , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 15 (2019)
- Jacek Leociak, Ginczanka , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 11 (2015)
- Jacek Leociak, Ewa Wiatr, Krystyna Radziszewska (red.), Oblicza getta. Antologia tekstów z getta łódzkiego , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 16 (2020)
- Jacek Leociak, Stanisław Śreniowski, z księgi obłędu i ohydy , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 1 (2005)
- Jacek Leociak, Understanding the Holocaust. A Task for Generations , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2008: Holocaust Studies and Materials