Śmierć antykwariusza na Chłodnej
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 12 (2016), strony: 262-278
Data publikacji: 2016-11-30
Abstrakt
22 lipca 1942 r. w getcie warszawskim rozpoczęła się wielka akcja likwidacyjna w czasie której ponad 250 tysięcy jego mieszkańców wywieziono do obozu zagłady w Treblince. Dzień wcześniej dla wzbudzenia nastroju przerażenia i rezygnacji Niemcy urządzili odstrzał znanych przedstawicieli gettowej inteligencji. Szerokim echem odbiło się po obu stronach muru zamordowanie wówczas w mieszkaniu na ulicy Chłodnej żydowskiego antykwariusza i wezwanego doń ze strony aryjskiej znanego polskiego lekarza, prof. Franciszka Raszei. W relacjach ocalałych i powojennych wspomnieniach oraz powstałych na ich podstawie opracowaniach przyjęło się uważać, że zamordowanym antykwariuszem był Abe Gutnajer, najbardziej znany przed wojną warszawski kunsthendler, właściciel prestiżowego Salonu Sztuki na Mazowieckiej. Wraz z nim i Raszeją miała zginąć także niemal cała rodzina Abego oraz osoby towarzyszące Raszei w zabiegu operacyjnym. Autorka zajmująca się od lat historią okupacyjnego rynku sztuki dowodzi, że ofiarą tej zbrodni, która prawdopodobnie miała miejsce przedpołudniem 22 lipca 1942 roku, nie padł Abe Guntajer lecz jego starszy brat Bernard, przed wojną właściciel antykwariatu na Wierzbowej oraz Albert Schulberg, antykwariusz ze Lwowa, który w getcie warszawskim zajmował się za zgodą Niemców m. in. skupem dzieł sztuki i antyków dla okupacyjnego salonu sztuki Zofii Leśniewskiej. I to on wezwał prof. Raszeję na konsylium do swego mieszkania na Chłodnej.
Słowa kluczowe
Getto warszawskie, akcja likwidacyjna, 21 i 22 lipca 1942, ul. Chłodna, żydowscy kunsthendlerzy, Abe Gutnajer, Bernard Gutnajer, dr Albert Schulberg, okupacyjny rynek sztuki, Franciszek Raszeja
Licencja
Copyright (c) 2016 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, Polskie. Żydowskie. „Pożydowskie”. Nazistowska grabież dzieł sztuki i problemy restytucji w Polsce 1945–2000 , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 16 (2020)
- Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, Śladami nieznanych przedwojennych żydowskich kolekcjonerów i właścicieli dzieł sztuki , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 17 (2021)
- Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, O wystawie „Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu” w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 14 (2018)
- Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, Grabieżca ze znakiem Q. O rabunkowej działalności Pietera Nicolaasa Mentena (1899–1987) , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 11 (2015)
- Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, Habent sua fata libelli. Okupacyjny rynek sztuki w Warszawie a własność żydowska , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 10 (2014)
- Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, Predator. The Looting Activity of Pieter Nicolaas Menten (1899–1987) , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr Holocaust Studies and Materials (2017)
- Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, Losy mienia kulturalnego polskich Żydów w okresie okupacji hitlerowskiej i w pierwszych latach powojennych , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 6 (2010)
- Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, The Jewish Biblia Pauperum , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr Holocaust Studies and Materials (2017)
- Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, Magdalena Tarnowska, Artyści żydowscy w Warszawie 1939–1945; Ocalałe/Salvaged. Kolekcja malarstwa, rysunku i rzeźby ze zbiorów Żydowskiego Instytutu Historycznego , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 12 (2016)
- Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, Żydowska Biblia pauperum , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 11 (2015)