Morderstwo na Makowieckich i Widerszalu. Stara sprawa, nowe pytania, nowe wątpliwości.
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 2 (2006), Strony: 23-53
Data zgłoszenia: 2020-10-11Data publikacji: 2006-12-02

Abstrakt
Artykuł porusza problem najgłośniejszej zbrodni politycznej, dokonanej w łonie konspiracji niepodległościowej w czasie okupacji ziem polskich przez Niemcy. 13 czerwca 1944 r. zamordowani zostali przez patrol oddziału dywersyjnego „Andrzeja Sudeczki” Ludwik Widerszal i Jerzy Makowiecki wraz z żoną. Obaj byli eksponowanymi oficerami Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej, wywierającymi duży wpływ na oblicze ideowe tej ważnej agendy polskiej podziemnej armii. Obaj skrytobójczo zamordowani byli jednocześnie działaczami politycznymi związanymi z lewicującym Stronnictwem Demokratycznym, oskarżanym o sprzyjanie sowietom i kryptokomunizm. Autor wykazuje, że posądzenia o zdradę czy uleganie wpływom komunistycznym kierowane w stronę Makowieckiego i Widerszala nie mają żadnych podstaw w materiale źródłowym. Wynikały one z uprzedzeń i niedomówień, które łatwo rodziły się w dusznej atmosferze konspiracji, gdy nie można było prowadzić otwartej dyskusji politycznej ze względu na terror niemieckich władz okupacyjnych.
Od czasu gdy przed kilkunastu laty Andrzej Krzysztof Kunert odrzucił ostatecznie tezę o inspiracji mordu przez Narodowe Siły Zbrojne, wskazując na „głęboko zakonspirowaną grupę mafijną”, wykorzystującą kilku wysoko postawionych konspiratorów, wiemy, że owa grupa składała się z trzech ludzi. Pewne jest również to, że co najmniej dwóch: Witold Bieńkowski i Władysław Jamontt (byli to zasłużeni i dzielni konspiratorzy, a jednocześnie ludzie o dużych ambicjach politycznych) działali całkowicie świadomie, realizujących plan polityczny, który miał – według ich mniemania – zablokować wpływy polityczne BiP-u w podziemiu i zapewnić im jakieś profity. Wskazanie innych winnych – ewentualnego zaplecza spisku jest niemożliwe. Autor szczegółowo analizuje okoliczności śledztwa prowadzonego przez władze podziemia i zastanawia się nad rzeczywistym motywem zbrodni. Odrzuca on tezę o inspiracji ideowej zbrodni przez NSZ. Śmierć zasłużonych konspiratorów i patriotów: Makowieckiego i Widerszala, zastrzelonych w niesławie zdrajców była beznadziejną próbą włączenia się Bieńkowskiego i Jamontta, identyfikujących zagrożenia nie tam gdzie było. Prawdziwy wróg – moskiewska agentura, silnie zakonspirowana w szeregach Delegatury i AK pozostała niewykryta, czekając cierpliwie na przybycie armii sowieckiej.
Słowa kluczowe
Armia Krajowa , Biuro Informacji i Propagandy , mordy polityczne , Jerzy Makowiecki
Licencja
Prawa autorskie (c) 2006 Autor&"Zagłada Żydów. Studia i Materiały"

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
Czasopismo publikowane jest w standardzie Diamond Open Access na licencji CC-BY-4.0 Deed - Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa - Creative Commons
Podobne artykuły
- Andrzej Żbikowski, Texts Buried in Oblivion. Testimonies of Two Refugees from the Mass Grave at Poniatowa , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2008: Holocaust Studies and Materials
- Sebastian Piątkowski, Oprawcy, prześladowcy, ratownicy. Problematyka zagłady w aktach radomskiej ekspozytury , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 4 (2008)
- Jerzy Giebułtowski, Dzieje jednej faktury. Glosa do przypisu, czyli Central Park Heinricha Himmlera , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 12 (2016)
- Katrin Stoll, Rozkład jazdy tylko w jedną stronę. Przesłuchania byłych urzędników Reichsbahn na temat deportacji Żydów z Prużan do Auschwitz w 1943 r. , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 12 (2016)
- Justyna Kowalska-Leder, „Coraz to nowe żądania, coraz to nowe grymasy” – relacja władzy i podporządkowania między Polakami a Żydami w kryjówkach po aryjskiej stronie , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 12 (2016)
- Dariusz Libionka, Jan Grabowski, Anatomia donosu ks. Stanisława Trzeciaka na ks. Tadeusza Pudra , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 13 (2017)
- Dariusz Libionka, Prześladowcy Żydów przed Wojskowym Sądem Specjalnym Komendy Głównej AK w 1944 r. , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 15 (2019)
- Adam Sitarek, „Nie myśl, że to pisze obłąkany”. Listy rabina z Grabowa i jego misja informowania o Zagładzie , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 15 (2019)
- Aleksandra Namysło, Jan Andrzej Młynarczyk, Sebastian Piątkowski, Cena poświęcenia. Zbrodnie na Polakach za pomoc udzielaną Żydom w rejonie Ciepielowa [ , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 5 (2009)
- Marta Cobel-Tokarska, Bo „Żydzi nas atakują”...Tournée Jerzego Roberta Nowaka z wykładami potępiającymi „antykatolicką i antypolską książkę” Grossa , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 4 (2008)
Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.