English
Polish
Dziennik Viktora Hahna z łódzkiego getta [oprac. Adam Sitarek]
Adam Sitarek
adam.sitarek@uni.lodz.pl Biogramhistoryk, adiunkt w Instytucie Historii UŁ, kierownik Centrum Badań Żydowskich Uniwersytetu Łódzkiego, stypendysta Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN. Zajmuje się dziejami łódzkiej dzielnicy zamkniętej i okupowanej Łodzi. Autor wielu prac poświęconych historii łódzkiego getta, w tym monografii „Otoczone drutem państwo”. Struktura i funkcjonowanie administracji żydowskiej getta łódzkiego, nagrodzonej w konkursie Nagrody Historyczne „Polityki” w 2016 r. Członek zespołu redakcyjnego Kroniki getta łódzkiego (2009) i Encyklopedii getta łódzkiego (2015). Kierownik projektu „Leksykon getta łódzkiego”, realizowanego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki.
https://orcid.org/0000-0002-3958-7262
Centrum Badań Żydowskich, Uniwersytet Łódzki
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 16 (2020), strony: 343-364
Data publikacji: 2020-12-15
Abstrakt
Dziennik pisany przez Viktora Hahna w łódzkim getcie to jeden z nielicznych dokumentów dotyczących getta łódzkiego znajdujących się w zbiorach Muzeum Żydowskiego w Pradze i jedyny znany dotąd dziennik spisany w języku czeskim. Prezentowane świadectwo, niewielkiej objętości, przedstawia zaledwie dwa miesiące pobytu w getcie łódzkim i obozie pracy przymusowej w Poznaniu, niemniej jest pod wieloma względami interesującym źródłem. Z jednej strony przybliża wojenne losy autora, z drugiej jest doskonałym obrazem społeczności praskich Żydów deportowanych do getta łódzkiego jesienią 1941 r., żyjących w zbiorowych miejscach zamieszkania, tzw. kolektywach. Ostatnie wpisy autora są wyjątkowym świadectwem człowieka, którego nazwisko znalazło się na listach deportacyjnych, a który niemal cudem ocalał dzięki dobrowolnemu zgłoszeniu się na roboty przymusowe
Słowa kluczowe
getto łódzkie, Żydzi czescy, dzienniki Zagłady, egodokumenty
Bibliografia
Źródła archiwalne / Archival sources
Archiwum Państwowe w Łodzi (AP Łódź)
Akta Przełożonego Starszeństwa Żydów (PSŻ), 1290
ITS Digital Archive, Arolsen Archives (ITS AA)
, Victor Hahn
United States Holocaust Memorial Museum (USHMM)
RG-19.027, List of Czechoslovakian displaced persons in Ebensee, 18 V 1945
Źródła publikowane / Published sources
Encyklopedia getta. Niedokończony projekt archiwistów z getta łódzkiego, wyd. Krystyna Radziszewska i in., Łódź: Wydawnictwo UŁ, 2014.
Ghetto Litzmannstadt 1941–1944. Dokumenty a výpovědi o životě czeských židů v lodžském ghettu, oprac. Richard Seeman, Praha: Ústav mezinárodních vztahů ve spolupráci s Terezínským památníkem, 2000.
Hauser Irene, Dziennik z getta łódzkiego / Das Tagebuch aus dem Lodzer Getto, red. Ewa Wiatr, Krystyna Radziszewska, Łódź: Wydawnictwo UŁ, 2019.
Heilig Bernard, Pierwsze siedem miesięcy w getcie Litzmannstadt. Przelotne wrażenia i obrazy [w:] Oblicza getta. Antologia twórczości z getta łódzkiego, red. Krytyna Radziszewska, Ewa Wiatr, Łódź: Wydawnictwo UŁ, 2017.
Kronika getta łódzkiego / Litzmannstadt Getto 1941–1944, t. 1–5, red. Julian Baranowski i in., Łódź: Wydawnictwo UŁ i Archiwum Państwowe w Łodzi, 2009.
Oblicza getta. Antologia twórczości z getta łódzkiego, red. Krytyna Radziszewska, Ewa Wiatr, Łódź: Wydawnictwo UŁ, 2017.
„Przemierzając szybkim krokiem getto…” Reportaże i eseje z getta łódzkiego, tłum. Krystyna Radziszewska, Łódź: Oficyna Bibliofilów i Archiwum Państwowe w Łodzi, 2002.
Rok za drutem kolczastym, oprac. Adam Sitarek, Ewa Wiatr, Warszawa: ŻIH, 2019.
Rosenfeld Oskar, Wozu noch Welt? Aufzeichnungen aus dem Getto Lodz, oprac. Hanno Loewy, Frankfurt am Main: Neue Kritik, 2014.
Sierakowiak Dawid, Dziennik, oprac. Ewa Wiatr, Adam Sitarek, Warszawa: ŻIH, 2016.
Opracowania / Literature
Alberti Michael, Die Verfolgung und Vernichtung der Juden im Reichsgau Wartheland 1939–1945, Wiesbaden: Harrassovitz Verlag, 2006.
Leociak Jacek, Tekst wobec Zagłady. (O relacjach z getta warszawskiego), Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, 1997.
Löw Andrea, Getto łódzkie / Litzmannstadt Getto. Warunki życia i sposoby przetrwania, tłum. Małgorzata Półrola, Łukasz Marek Plęs, Łódź: Wydawnictwo UŁ, 2012.
Sitarek Adam, „Otoczone drutem państwo”. Struktura i funkcjonowanie administracji żydowskiej getta łódzkiego, Łódź: IPN, 2015.
Sitarek Adam, „W obliczu trudnej konieczności”. Administracja żydowska getta łódzkiego wobec wsiedleń Żydów z Rzeszy i Protektoratu (październik–listopad 1941 r.), „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2012, nr 8.
Ziółkowska Anna, Obozy pracy przymusowej dla Żydów w Wielkopolsce w latach okupacji hitlerowskiej (1941–1943), Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2005.
Licencja
Copyright (c) 2020 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Adam Sitarek, „Nie myśl, że to pisze obłąkany”. Listy rabina z Grabowa i jego misja informowania o Zagładzie , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 15 (2019)
- Redakcja, Ewa Wiatr, Adam Sitarek, Od Redakcji , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 16 (2020)
- Adam Sitarek, Danuta Dąbrowska – pionierka badań nad łódzkim gettem , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 16 (2020)
- Adam Sitarek, „Zaprowiantowanie obozu jest podobno wzorowe…” Wiedza więźniów getta łódzkiego na temat ośrodka zagłady w Chełmnie nad Nerem , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 13 (2017)
- Adam Sitarek, Dawid Sierakowiak, Dziennik. Pięć zeszytów z łódzkiego getta , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 11 (2015)
- Adam Sitarek, W obliczu „trudnej konieczności”. Administracja żydowska getta łódzkiego wobec wsiedleń Żydów z Rzeszy i Protektoratu (październik–listopad 1941 r.) , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 8 (2012)
