Pinkes Warsze – Kronika Warszawy
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 10 (2014), strony: 462-473
Data publikacji: 2014-12-01
Abstrakt
Wydana w 1955 r. w Argentynie księga pamięci Warszawy zatytułowana Kronika Warszawy powstała z inicjatywy powstałego dziesięć lat wcześniej Ziomkostwa Warszawy i Okolic w Argentynie (Landslajt-Farajn fun Warsze un Umgegnt in Argentine). Współwydawcą księgi jest argentyński oddziału lewicowego JiKuF, czyli Żydowskiej Ligi Kultury (Jidiszer Kultur Farband), natomiast przewodniczącym zespołu redakcyjnego był pisarz i dziennikarz Pinie Kac. Całość księgi spisano w języku jidysz.
Treść dzieła podzielono na siedem części, w których znalazły się teksty poświęcone historii Żydów w Warszawie do 1939 r., tworzonej przez nich kulturze (literatura, teatr, muzyka, malarstwo, folklor), okresowi okupacji i powojennemu oraz dziejom ziomkostwom warszawskim w Argentynie, Stanach Zjednoczonych i Brazylii. Ostatnią część stanowią nekrologi.
Podobnie jak w innych tego typu publikacjach, na zawartość księgi pamięci Warszawy złożyły się materiały zróżnicowane zarówno pod względem ich charakteru gatunkowego, jak i proweniencji. Oprócz opracowań natury historycznej znalazły się w niej teksty literackie, poezja, wspomnienia, relacje, biogramy oraz materiały źródłowe. Reprezentują one rozmaity poziom merytoryczny i literacki – od solidnych, opatrzonych aparatem naukowym opracowań autorstwa profesjonalnych badaczy po mniej lub bardziej udaną, a często na wskroś amatorską publicystykę.
Z punktu widzenia współczesnego badacza Zagłady wydana w 1955 r. w Buenos Aires księga pamięci Warszawy nie przedstawia większej wartości poznawczej. Większość zawartych w niej opracowań i relacji zaczerpnięto z opublikowanych wcześniej prac lub ze zbiorów Archiwum ŻIH. Księga jest bez wątpienia specyficznym świadectwem czasu, naznaczonym silnym, wybitnie lewicowym piętnem ideologicznym. W treści rozdziału poświęconego okupacji wyraźnie zauważalne jest nieproporcjonalne rozłożenie akcentów, dominacja wątków dotyczących ruchu oporu i powstania w getcie (z podkreśleniem szczególnej roli komunistów w tych wydarzeniach), kosztem tematyki martyrologicznej, a zwłaszcza codzienności i warunków życia w warszawskiej dzielnicy zamkniętej.
Słowa kluczowe
żydowskie księgi pamięci, Warszawa, ziomkostwo warszawskie w Argentynie, zagłada Żydów w Warszawie, historiografia i wspomnienia
Licencja
Copyright (c) 2010 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Adam Kopciowski, Szama Grajer – „żydowski król” z Lublina , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 16 (2020)
- Adam Kopciowski, Dariusz Libionka, Zapiski członka Komendy Żydowskiej Organizacji Bojowej Hersza Berlińskiego , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 19 (2023)
- Adam Kopciowski, Dariusz Libionka, Relacja działaczki Poalej Syjon-Lewicy Poli Elster o sytuacji na Umschlagplatzu i w transporcie do Poniatowej w kwietniu 1943 r , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 19 (2023)
- Adam Kopciowski, Przemoc antyżydowska w powojennej Polsce w świetle ksiąg pamięci , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 14 (2018)
- Dariusz Libionka, Adam Kopciowski, Życie i Zagłada w Hrubieszowie w oczach młodej warszawianki , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 3 (2007)
- Adam Kopciowski, Zajścia antyżydowskie na Lubelszczyźnie w pierwszych latach po drugiej wojnie światowej , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 3 (2007)
- Adam Kopciowski, Jedynie bramy łez nie zamknęły się przed nami”. Bóg i Zagłada w listach lubelskiego rabina Hersza Majlecha Talmuda , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 15 (2019)
- Adam Kopciowski, Anti-Jewish Incidents in the Lublin Region in the Early Years after World War II , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2008: Holocaust Studies and Materials
- Adam Kopciowski, Robert Kuwałek, Relacja żony Leona Feldhendlera , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 7 (2011)
- Adam Kopciowski, David A. Mandelbaum, From Lublin to Shanghai. The Miraculous Exile of Yeshivas Chachmei Lublin, tłum. Malky Heimowitz, New York: Mesorah Publications, 2012, 316 s , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 15 (2019)