Pinkes Warsze – Kronika Warszawy
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 10 (2014), strony: 462-473
Data publikacji: 2014-12-01
Abstrakt
Wydana w 1955 r. w Argentynie księga pamięci Warszawy zatytułowana Kronika Warszawy powstała z inicjatywy powstałego dziesięć lat wcześniej Ziomkostwa Warszawy i Okolic w Argentynie (Landslajt-Farajn fun Warsze un Umgegnt in Argentine). Współwydawcą księgi jest argentyński oddziału lewicowego JiKuF, czyli Żydowskiej Ligi Kultury (Jidiszer Kultur Farband), natomiast przewodniczącym zespołu redakcyjnego był pisarz i dziennikarz Pinie Kac. Całość księgi spisano w języku jidysz.
Treść dzieła podzielono na siedem części, w których znalazły się teksty poświęcone historii Żydów w Warszawie do 1939 r., tworzonej przez nich kulturze (literatura, teatr, muzyka, malarstwo, folklor), okresowi okupacji i powojennemu oraz dziejom ziomkostwom warszawskim w Argentynie, Stanach Zjednoczonych i Brazylii. Ostatnią część stanowią nekrologi.
Podobnie jak w innych tego typu publikacjach, na zawartość księgi pamięci Warszawy złożyły się materiały zróżnicowane zarówno pod względem ich charakteru gatunkowego, jak i proweniencji. Oprócz opracowań natury historycznej znalazły się w niej teksty literackie, poezja, wspomnienia, relacje, biogramy oraz materiały źródłowe. Reprezentują one rozmaity poziom merytoryczny i literacki – od solidnych, opatrzonych aparatem naukowym opracowań autorstwa profesjonalnych badaczy po mniej lub bardziej udaną, a często na wskroś amatorską publicystykę.
Z punktu widzenia współczesnego badacza Zagłady wydana w 1955 r. w Buenos Aires księga pamięci Warszawy nie przedstawia większej wartości poznawczej. Większość zawartych w niej opracowań i relacji zaczerpnięto z opublikowanych wcześniej prac lub ze zbiorów Archiwum ŻIH. Księga jest bez wątpienia specyficznym świadectwem czasu, naznaczonym silnym, wybitnie lewicowym piętnem ideologicznym. W treści rozdziału poświęconego okupacji wyraźnie zauważalne jest nieproporcjonalne rozłożenie akcentów, dominacja wątków dotyczących ruchu oporu i powstania w getcie (z podkreśleniem szczególnej roli komunistów w tych wydarzeniach), kosztem tematyki martyrologicznej, a zwłaszcza codzienności i warunków życia w warszawskiej dzielnicy zamkniętej.
Słowa kluczowe
żydowskie księgi pamięci, Warszawa, ziomkostwo warszawskie w Argentynie, zagłada Żydów w Warszawie, historiografia i wspomnienia
Licencja
Copyright (c) 2010 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Adam Kopciowski, Sefer Praga. Księga pamięci warszawskiej Pragi , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 12 (2016)
- Adam Kopciowski, Recenzja: Julian Kwiek, Nie chcemy Żydów u siebie. Przejawy wrogości wobec Żydów w latach 1944–1947, Warszawa: Wydawnictwo Nieoczywiste, 2021, 588 s. , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 18 (2022)