English
Polish
Operation of SS-Sonderkommando Kulmhof in February and March 1942 in Light of Statements of Operations on Special Account 12300 Stored at the State Archive in Łódź
Bartomiej Grzanka
b.grzanka@chelmno-muzeum.eu Biohistorian, director of Museum of the Former German Kulmhof Death Camp in Chełmno on the Ner, Branch of the Martyrdom Museum in Żabikowo. Co-author of: Cień zagłady. Początki funkcjonowania niemieckiego obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem (together with Małgorzata Grzanka, 2016); editor of the first full Polish edition of the memoir of the forest manager Heinz May, the German Holocaust witness in Kulmhof (2018), author of articles and publications on regional issues
https://orcid.org/0000-0002-9301-0237
Museum of the Former German Kulmhof Death Camp in Chełmno on the Ner, Branch of the Martyrdom Museum in Żabikowo
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, No. 16 (2020), pages: 600-612
Publication date: 2020-12-16
Abstract
The economic dimension of the Holocaust in Wartheland has not been fully researched. In the looting of the property of the victims involved were, for instance, members of the personnel of the Kulmhof death center in Chełmno nad Nerem. Retracing various aspects of this issue has been possible owing to documents stored at the State Archive in Łódź. This article presents the operation of SS-Sonderkommando Kulmhof in February and March 1942 in light of the operations on special account 12300, which was opened for the purpose of managing the financial assets looted from the Jews
Keywords
SS-Sonderkommando Kulmhof, Sonderkonto 12300, Wartheland, Holocaust, looting of property
References
Źródła archiwalne / Archival Sources
Archiwum Państwowe w Łodzi (AP Łódź)
Akta miasta Łodzi, Zarząd Getta, sygn. 29665
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie (AŻIH)
Zbiór materiałów do dziejów ludności żydowskiej w Łodzi 1939–1944, sygn. 205/70
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (AIPN)
Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, sygn. 165/271
Źródła publikowane / Published sources
Archiwum Ringelbluma, t. 1: Listy o Zagładzie, oprac. Ruta Sakowska, Warszawa: ŻIH i Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997.
Archiwum Ringelbluma, Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 13: Ostatnim etapem przesiedlenia jest śmierć. Pomiechówek, Chełmno nad Nerem, Treblinka, oprac. Barbara Engelking, Alina Skibińska, Ewa Wiatr, Warszawa: ŻIH i WUW, 2013.
Dokumenty i materiały, t. 1: Obozy, oprac. Nachman Blumental, Łódź: CŻKH, 1946.
Kominkowski Icchak, W szponach nazistów. Wrzesień 1939–luty 1942, tłum. Michał Sobelman, „Miasteczko Poznań” 2018, nr 3.
Kronika getta łódzkiego 1941–1944 / Litzmannstadt Getto, t. 2: 1942, red. Julian Baranowski i in., Łódź: Wydawnictwo UŁ i Archiwum Państwowe w Łodzi, 2009.
Sakowska Ruta, Dwa etapy. Hitlerowska polityka eksterminacji Żydów w oczach ofiar. Szkic historyczny i dokumenty, Wrocław i in.: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1986.
Świadectwa Zagłady. Obóz w Chełmnie nad Nerem. Getto wiejskie Czachulec, wybór dokumentów, wstęp i oprac. Łucja Pawlicka-Nowak, współpraca Jolanta Adamska, Gdańsk: Muzeum II Wojny Światowej, 2014.
Literatura przedmiotu / Conternt related Literature
Alberti Michael, Die Verfolgung und Vernichtung der Juden im Reichsgau Wartheland 1939–1945, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2006.
Bednarz Władysław, Obóz straceń w Chełmnie nad Nerem, Warszawa: PIW, 1946.
Dąbrowska Danuta, Zagłada Żydów w Kraju Warty w okresie okupacji hitlerowskiej, „Biuletyn ŻIH” 1955, nr 13–14, s. 122–183.
Gorczyca Krzysztof, Lorek Zdzisław, „Dzień po dniu w obozie zagłady w Chełmnie nad Nerem. Próba kalendarza wydarzeń 1941–1945”, Konin 1999, maszynopis w zbiorach Muzeum.
Grzegorczyk Andrzej, Zagłada kutnowskich Żydów w obozie Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, [w:] Zarys historii Żydów Ziemi Kutnowskiej, red. Bożena Gajewska, Karol Koszada, Elżbieta Świątkowska, Kutno: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej, 2016.
Klein Peter, Die „Gettoverwaltung Litzmannstadt” 1940 bis 1944. Eine Dienststelle im Spannungsfeld von Kommunalbürokratie und staatlicher Verfolgungspolitik, Hamburg: Hamburger Edition, 2009.
Klein Peter, Todeslager Kulmhof. Finanztechnische Hinweise auf die federführende Verantwortung für ein Vernichtungslager im Reichsgau Wartheland [w:] Der Judenmord in den eingegliederten polnischen Gebieten 1939–1945, red. Jochen Böhler, Jacek Andrzej Młynarczyk, Osnabrück: Fibre Verlag, 2010.
Krakowski Shmuel, Chełmno, a Small Village in Europe. The First Nazi Mass Extermination Camp, Jerusalem: Yad Vashem, 2009.
Marczewski Jerzy, Hitlerowska koncepcja polityki kolonizacyjno-wysiedleńczej i jej realizacja w „Okręgu Warty”, Poznań: Instytut Zachodni, 1979.
Montague Patrick, Chełmno. Pierwszy nazistowski obóz zagłady, tłum. Tomasz S. Gałązka, Wołowiec: Czarne, 2014.
Nawrocki Stanisław, Organizacja i działalność Urzędu Namiestnika Rzeszy w Kraju Warty, „Poznański Rocznik Archiwalno-Historyczny” 1996, R. IV, s. 73–95.
Pawlicka-Nowak Łucja, Badania archeologiczne na terenie byłego niemieckiego ośrodka zagłady w Chełmnie nad Nerem [w:] Archeologia totalitaryzmu. Ślady represji 1939–1956, red. Olgierd Ławrynowicz, Joanna Żelazko, Łódź: IPN, 2015.
Rubin Icchak (Henryk), Żydzi w Łodzi pod niemiecką okupacją 1939–1945, Londyn: Kontra, 1988.
Rudawski Bogumił, Grabież mienia w Kraju Warty 1939–1945. Działalność Urzędu Powierniczego w Poznaniu, Poznań: Instytut Zachodni, 2018.
Rutowska Maria, Wysiedlenia Polaków i Żydów z ziem polskich wcielonych do Trzeciej Rzeszy i do Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939–1941 [w:] Polska 1939–1945. Straty osobowe i ofiary represji pod dwiema okupacjami, red. Wojciech Materski, Tomasz Szarota, Warszawa: IPN, 2009.
Ziółkowska Anna, Obozy pracy przymusowej dla Żydów w Wielkopolsce w latach okupacji hitlerowskiej (1941– 1943), Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2005.
Netografia / Internet
www.szukajwarchiwach.pl
License
Copyright (c) 2020 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
