English
Polish
Śledztwo sędziego Władysława Bednarza w sprawie niemieckiego obozu zagłady Kulmhof
Piotr Litka
piotr.t.litka@gmail.com BiogramPiotr Litka – dziennikarz, reporter, twórca filmów dokumentalnych. W swojej pracy zajmuje się m.in. zagładą Żydów oraz historią PRL. Autor reporterskich książek i filmu dokumentalnego Zło w Chełmnie (2011), dotyczącego losów Henryka Mani i Stanisława Kaszyńskiego w pierwszej i drugiej fazie funkcjonowania obozu zagłady Kulmhof.
Zdzisław Lorek
z.lorek-chelmno@wp.pl BiogramZdzisław Lorek – pracownik Muzeum byłego Niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem. Interesuje się historią Żydów i ich zagładą w Kraju Warty. W latach 1997–2012 brał udział w badaniach archeologicznych na terenie obozu, w „Roczniku Kolskim” opublikował artykuł Źródła archeologiczne do badań dziejów byłego niemieckiego ośrodka zagłady Kulmhof w Chełmnie n/Nerem (2017).
Muzeum byłego Niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem
Grzegorz Pawlikowski
gkpawlikowski@onet.ue BiogramGrzegorz Pawlikowski – doktor, pracownik Uniwersytetu Rzeszowskiego (Instytut Nauk o Polityce); jego zainteresowania badawcze obejmują: mniejszości narodowe i etniczne, relacje polsko-ukraińskie, bezpieczeństwo międzynarodowe. Autor kilkudziesięciu publikacji naukowych.
https://orcid.org/0000-0001-5485-8238
Uniwersytet Rzeszowski, Instytut Nauk o Polityce
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 14 (2018), strony: 334-353
Data publikacji: 2018-12-20
Abstrakt
„Dochodzenie Bednarza” to pierwsze śledztwo prowadzone w sprawie funkcjonowania obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem. Z zebranych wówczas materiałów korzystano m.in. podczas procesu norymberskiego oraz powojennych procesów zbrodniarzy nazistowskich w Polsce i w RFN.
Słowa kluczowe
Holokaust, druga wojna światowa, zbrodniarze, badania, Władysław Bednarz, Chełmno nad Nerem, Kulmhof
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Akt Nowych (AAN)
Zbiór materiałów dotyczących zbrodni hitlerowskich w Polsce
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (AIPN)
Główna Komisja
Archiwum prywatne rodziny Leszczyńskich
Wspomnienia – Władysław Leszczyński
Archiwum Uczelniane Uniwersytetu Warszawskiego (AUUW)
Teczka personalna Władysława Bednarza
Teczka personalna Symchy Bronowskiego
Teczka personalna Sabiny Krzyżanowskiej
Teczka personalna Idela (Juliana) Leszczyńskiego
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego (AŻIH)
, Relacje Żydów Ocalałych z Zagłady
, Pamiętniki Żydów Ocalałych z Zagłady
Ministerstwo Sprawiedliwości (MS)
Archiwum Zakładowe
Muzeum Literatury w Warszawie
Archiwum Zoϐii Nałkowskiej
Zbiory Patricka Montague
Raport mjr. W. Riabcewa, 15 II 1945 r.
Źródła publikowane, wspomnienia
Domżał Teofan M., Między Nerem a Wartą. Moje tam powroty, Uniejów: Wydawnictwo Słowa i Myśli, 2014.
Domżał Teofan, „Ojciec Józef Domżał – życiorys”, mps (kopia w zbiorach autorów).
Główna Komisja Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce i jej oddziały terenowe w 1945 roku. Wybór dokumentów, red. Mieczysław Motas, Warszawa: Główna Komisja
Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Instytut Pamięci Narodowej, 1995.
Mówią świadkowie Chełmna, red. Łucja Pawlicka-Nowak, Konin–Łódź: Oϐicyna Biblioϐilów, 2004.
Proces Artura Greisera przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, Warszawa: Główna
Komisja Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, 1946.
Świadectwa Zagłady. Obóz w Chełmnie nad Nerem. Getto wiejskie Czachulec. Wybór dokumentów, red. Łucja Pawlicka-Nowak, Jolanta Adamska, Gdańsk: Muzeum II Wojny Światowej, 2014.
Waldman Jakub, Opis tragedii chełmińskiej, Turek 23 maja 1945 [w:] Dokumenty i materiały do dziejów okupacji niemieckiej w Polsce, red. Józef Kermisz, Warszawa–Łódź–Kraków: CŻKH, 1946, t. 2, cz. 1.
Wspomnienia Rudolfa Hoessa – komendanta obozu oświęcimskiego, oprac. wstęp i przypisy dr Jan Sehn, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1960.
Literatura przedmiotu
lat działalności Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej w rejonie kolskim 1946–1986, red. Lucjan Dzikowski, Koło: Rejonowy Sztab ORMO, 1986.
Badanie i ściganie zbrodni hitlerowskich 1944–1974, red. Czesław Pilichowski, Warszawa: Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, 1975.
Bednarz Władysław, Obóz straceń w Chełmnie nad Nerem, Warszawa: PIW, 1946.
Bednarz Władysław, Obóz zagłady – Chełmno, „Biuletyn GKBZNwP” 1946, t. 1.
Biegański Zdzisław, Kara śmierci w orzecznictwie Specjalnych Sądów Karnych w Polsce
(1944–1946), „Echa Przeszłości” 2004, t. 5.
„Biuletyn GKBZHwP” 1948, t. 3.
„Biuletyn GKBZHwP” 1960, t. 13.
Cyprian Tadeusz, Sawicki Jerzy, Sprawy polskie w Procesie Norymberskim, Poznań: Instytut Zachodni, 1956.
Jasiński Łukasz, Sprawiedliwość i polityka. Działalność Głównej Komisji Badania Zbrodni
Niemieckich/Hitlerowskich w Polsce 1945–1989, „Dzieje Najnowsze” 2018, nr 1.
Józef Władysław Bednarz [w:] Jan Bohdan Gliński, Słownik biograϔiczny lekarzy i farmaceutów – oϔiar drugiej wojny światowej, t. 1, Wrocław: Naczelna Izba Lekarska, 1997.
Lewiński Jerzy, Proces Hansa Biebowa, Warszawa: PRS, 1999.
Litka Piotr, Lorek Zdzisław, Pawlikowski Grzegorz, Śledztwo Juliana Leszczyńskiego, „Tygodnik Powszechny” 2018, nr 5.
Litka Piotr, Lorek Zdzisław, Pawlikowski Grzegorz, Władysław Bednarz – badacz i „łowca” nazistów [w:] Naruszenia praw człowieka, red. Mira Malczyńska-Biały, Krzysztof Żarna, Rzeszów: Wydawnictwo UR, 2018.
Litka Piotr, Pawlikowski Grzegorz, Henryk Mania – ostatni Polak skazany za współudział
w zbrodni Holocaustu [w:] Zjawisko ludobójstwa w XX i XXI wieku, red. Mira Malczyńska-Biały, Grzegorz Pawlikowski, Krzysztof Żarna, Rzeszów: Wydawnictwo UR, 2016.
Litka Piotr, Pawlikowski Grzegorz, Śledztwo Nałkowskiej, „Tygodnik Powszechny” 2017, nr 23.
Lorek Zdzisław, Źródła archeologiczne do badań dziejów byłego niemieckiego ośrodka zagłady – „Kulmhof” w Chełmnie nad Nerem, „Rocznik Kolski” 2017, nr 10.
Montague Patrick, Chełmno. Pierwszy nazistowski obóz zagłady, tłum. Tomasz S. Gałązka, Wołowiec: Czarne, 2014.
Nasierowski Tadeusz, Józef Bednarz – psychiatra z „Dziejów jednego pocisku” [w:] Andrzej Strug. Dzieło i czasy, red. Anna Kargol, Warszawa: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego i Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, 2014.
Pawlicka-Nowak Łucja, Stanisław Rubach (1897–1969), „Konińskie Zeszyty Muzealne” 2010, nr 6.
Pawlicka-Nowak Łucja, „Ośrodek Zagłady w Chełmnie nad Nerem (Kulmhof)”, Konin 2010, mps (w zbiorach Zdzisława Lorka).
Pawlicki Artur, „Procesy osób oskarżonych o popełnienie zbrodni nazistowskich w tzw.
Kraju Warty przed polskimi sądami specjalnymi w latach 1945–1946”, dysertacja doktorska, UAM, t. 1–2, Poznań 2014, mps (Biblioteka UAM).
Romanowski Kazimierz, Wspomnienie o doktorze Józeϔie Bednarzu, „Psychiatria Polska” 1981, t. 15, nr 3.
Russel Edward, Pod biczem swastyki. Krótka historia hitlerowskich zbrodni wojennych, tłum. Stanisław A. Majewski, Warszawa: Czytelnik, 1959.
Serwański Edward, Obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem 1941–1945, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1964.
Sitarek Adam, Otoczone drutem państwo. Struktura i funkcjonowanie administracji żydowskiej getta łódzkiego, Łódź: IPN, 2015.
Zagłada chorych psychicznie w Polsce 1939–1945, red. Zdzisław Jaroszewski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993.
Zbrodnie i sprawcy. Ludobójstwo hitlerowskie przed sądem ludzkości i historii, red. Czesław Pilichowski, Warszawa: PWN, 1980.
Licencja
Copyright (c) 2018 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Piotr Litka, Zdzisław Lorek, Grzegorz Pawlikowski, Nieznane opracowanie: Waldemar Szulc, „Chełmno nad Nerem (Kulmhof). Hitlerowski obóz natychmiastowej zagłady” , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 16 (2020)
