English
Polish
Emocje jako świadectwo. Aspekt psychologiczny składania przez ocalałych relacji przed komisją historyczną tuż po wojnie
Victoria Van Orden Martínez
victoria.martinez@kultur.lu.se BiogramVictoria Van Orden Martínez - PhD, works as a researcher at Lund University in Sweden. Her dissertation entitled. “Afterlives: Jewish and Non-Jewish Polish Survivors of Nazi Persecution in Sweden Documenting Nazi Atrocities, 1945-56,” defended in 2024. Her research focuses mainly on the lives, actions and agency of survivors of Nazi persecution living as displaced persons in the first post-war years, with special attention to the role of gender and other differences. She has authored articles in Swedish and foreign journals and chapters in collective works, including the text Monuments cast shadows. Remembering and Forgetting the 'Dead Survivors' of Nazi Persecution in Swedish Cemeteries [in] Fallen Monuments and Contested Memorials (with Malin Thor Tureby, 2023).
https://orcid.org/0000-0003-4491-5520
Uniwersytet Lund, Szwecja
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 20 (2024), strony: 276-292
Data publikacji: 2024-12-17
Abstrakt
W latach 1945–1946 dziewięcioro byłych polskich więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych (jedna osoba pochodzenia żydowskiego i osiem nieżydowskiego) przebywających na prawach uchodźców w Szwecji otrzymało zadanie spisania doświadczeń wojennych i prześladowań innych Polaków pochodzenia żydowskiego i nieżydowskiego dla potrzeb historii i sprawiedliwości. Choć żadna z tych osób nie była psychologiem, wszystkie one uznały udokumentowanie psychologicznych aspektów składanych zeznań za niezbędny element swej pracy. Zapisane przez nich świadectwa, przechowywane w archiwum Polskiego Instytutu Źródłowego w Lund, w Szwecji (PIŹ) zawierają zatem często cenne i pełne troski uwagi na temat emocji świadków i ich emocjonalnych reakcji podczas wywiadów. Według autorki, zastosowanie tej metody uczyniło emocje integralną częścią spisanych relacji, potwierdzając ich znaczenie jako świadectwa. Waga tego argumentu rosła jeszcze w sytuacjach, gdy Polacy pochodzenia nieżydowskiego prowadzili rozmowy z polskimi Żydami i odwrotnie, jako że zanotowane komentarze ukazują, w jaki sposób i z jaką wrażliwością odnosili oni do siebie poziomie osobistym.
Niniejszy artykuł opiera się na analizach tych świadectw prowadzonych w przeszłości i obecnie przez autorkę, a polegających na wnikliwej lekturze komentarzy, w których mowa o psychologicznych aspektach składania relacji. Umieszczając te komentarze i zeznania, do których się odnoszą, w kontekście teorii na temat wpływu emocji na poznanie, autorka bada, jak metoda nagrywania zeznań świadków wpłynęła na poszerzenie wiedzy we wczesnym okresie powojennym i jaką wpływa na nie obecnie.
Słowa kluczowe
Polski Instytut Źródłowy w Lund, Szwecja, polscy więźniowie polityczni, ocalali z Holokaustu, wczesne świadectwa ocalałych, emocje, wiedza, komisje historyczne ocalałych, zespół stresu pourazowego (PTSD)
Bibliografia
Żródła archiwalne / Archival sources
Lund University Library (LUB), Sweden, The Polish Research Institute in Lund (PIZ) Archive
Literatura przedmiotu / Studies
Michael S. Brady, “Learning from Adversity: Suffering and Widsom,” Chapter 9 in The Value of Emotions for Knowledge, ed. Laura Candiotto, Switzerland: Palgrave Macmillan, 2019, pp. 197–214.
Laura Candiotto, ed. The Value of Emotions for Knowledge, Switzerland: Palgrave Macmillan, 2019.
Laura Candiotto, “Emotions In-Between: The Affective Dimension of Participatory Sense-Making,” Chapter 11 in The Value of Emotions for Knowledge, ed. Laura Candiotto, Switzerland: Palgrave Macmillan, 2019, pp. 235–260.
Beth B. Cohen, “The Helping Process: Mental Health Professionals' Postwar Response to Survivors,” Chapter 7 in Case Closed: Holocaust Survivors in Postwar America, New Jersey: Rutgers University Press, 2007, pp. 133–54.
Boaz Cohen, “The Children's Voice: Postwar Collection of Testimonies from Child Survivors of the Holocaust,” Holocaust and Genocide Studies, 21/1, pp. 73–95, https://doi.org/10.1093/hgs/dcm004.
Marc-Antoine Crocq & Louis Crocq, “From shell shock and war neurosis to posttraumatic stress disorder: a history of psychotraumatology,” Dialogues in Clinical Neuroscience, 2/1, pp. 47–55, https://doi.org/10.31887/DCNS.2000.2.1/macrocq.
Izabela A. Dahl, “Witnessing the Holocaust: Jewish Experiences and the Collection of the Polish Source Institute in Lund,” Chapter 3 in Early Holocaust Memory in Sweden: Archives, Testimonies and Reflections, eds. Johannes Heuman and Pontus Rudberg, Basingstoke & New York: Palgrave Macmillan, 2021, pp. 67–91.
Paul Friedman, “The Road Back for the DPs: Healing the Psychological Scars of Nazism,” Commentary, December 1948.
Eugeniusz Stanisław Kruszewski, Polski Instytut Żródłowy w Lund (1939-1972): Zarys historii i dorobek, Londyn; Kopenhaga: Polski Uniwersytet na Obczyźnie; Instytut Polsko-Skandynawski, 2001.
Victoria Van Orden Martínez, Afterlives: Jewish and Non-Jewish Polish Survivors of Nazi Persecution in Sweden Documenting Nazi Atrocities, 1945–1946, Ph.D. diss., Linköping University, 2023.
Victoria Van Orden Martínez, “Survivor-Refugee Humanitarianism: A New Perspective of Second World War Humanitarianism in Sweden,” Women and humanitarian aid - a historicizing perspective Conference, Örebro University, 2021.
Victoria Van Orden Martínez, “Witnessing against a divide? An analysis of early Holocaust testimonies constructed in interviews between Jewish and non-Jewish Poles,” Holocaust Studies 28/4, pp. 483–505.
Cecilea Mun, “How Emotions Know: Naturalizing Epistemology via Emotions,” Chapter 2 in The Value of Emotions for Knowledge, ed. Laura Candiotto, Switzerland: Palgrave Macmillan, 2019, pp. 27–50.
Alan Rosen and Neal Lipsitz. “Oral Memoirs: The Testimony of Holocaust Survivors.” Oxford Research Encyclopedia of Psychology. 27 Aug. 2020, https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190236557.013.480.
Jerome Rosenberg, “Holocaust Survivors and Post-Traumatic Stress Disorders: The Need for Conceptual Reassessment and Development,” The Journal of Sociology & Social Welfare 11/4, pp. 930–938, https://doi.org/10.15453/0191-5096.1683.
Paul Rudny, ”Zygmunt Lakocinski och polska källinstitutets arkiv i Lund 1939–87,” in Skandinavien och Polen. Möten, relationer och ömsesidig påverkan, ed. Barbara Törnquist-Plewa, Lund: Lund University Press, 2007, pp. 177–201.
Murray B. Stein, and Barbara O. Rothbaum, “175 Years of Progress in PTSD Therapeutics: Learning from the Past,” The American Journal of Psychiatry, 175/6, pp. 508–516, https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2017.17080955.
Andrzej Nils Uggla, I nordlig hamn: Polacker i Sverige under andra världskriget, trans. Lennart Ilke. Uppsala: Centrum för multietnisk forskning, Uppsala Universitet, 1997.
Netografia / Websites
American Psychiatric Association, “What is Posttraumatic Stress Disorder (PTSD),” https://www.psychiatry.org/patients-families/ptsd/what-is-ptsd, last accessed 8 January 2024.
Lund University Library (LUB) “Witnessing Genocide” digital archive: https://www.ub.lu.se/hitta/digitala-samlingar/witnessing-genocide, last accessed 6 January 2024.
Licencja
Copyright (c) 2024 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
