English
Polish
„Nie powinniście postrzegać tego jako wyniku naszej lekkomyślności lub tchórzostwa”. Testamenty Fajwisza Kamlarza i Abrahama Zajfa, uczestników buntu w obozie pracy przymusowej dla Żydów w Koninie
Anna Styczyńska
ann.sty@icloud.com BioJudaist, until August 2022 an employee of the Polin Museum of the History of Polish Jews. Scholarship holder of the Israeli Ministry of Foreign Affairs and the European Holocaust Research Infrastructure. In 2020, her master's thesis "When heroes are silent. The fate of the Polish Righteous Among the Nations in the years 1944–2017 (based on selected cases)” was awarded in the 9th edition of the Majer Bałaban of the Jewish Historical Institute.
http://orcid.org/0000-0003-0055-0056
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, No. 18 (2022), pages: 564-573
Publication date: 2023-03-11
Abstract
Dnia 12 VIII 1943 r. w obozie pracy przymusowej dla Żydów w Koninie wybuchł bunt grupy więźniów. Po podpaleniu baraków, więźniowie popełnili samobójstwo. Przed buntem Fajwisz Kamlarz i Abraham Zajf, członkowie obozowego Judenratu, napisali pożegnalne listy. Sporządzone w języku jidysz testamenty są zapisem przeżyć Kamlarza i Zajfa oraz ich rodzin. Dokumenty te stanowią ważne źródło do badań nad aktami czynnego oporu Żydów w czasie Zagłady oraz nad sytuacją żydowskich więźniów obozów pracy na terenie Kraju Warty.
Keywords
Abraham Zajf, Fajwisz Kamlarz, forced labor camp for Jews in Konin-Czarków, prisoner revolt
References
Źródła archiwalne / Archival sources
Archiwum Beit Lochamej ha-Getaot
, Testament Fajwisza Kamlarza, 9 VIII 1943 r.
, Testament Abrahama Zajfa, 12 VIII 1943 r.
Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego
RP 6383, Teczki osobowe studentów Żydów studiujących przed II wojną świato- wą na Uniwersytecie Warszawskim, Zajf Abram, 1919
RP 5054, Teczki osobowe studentów Żydów studiujących przed II wojną świato- wą na Uniwersytecie Warszawskim, Motyk [Motyl] Mirla, 1919
University of Southern California Shoah Foundation, Visual History Archive
, Relacja Bena Guyera
, Relacja Yizhaka Vaitsmana
Yad Vashem
TR.17/36, Official documentation of the regional Committee for the Investigation of Nazi Crimes in Poznań regarding Czarkow camp (OKP.III.DS.99/67, Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Poznaniu), Kantarowski Józef, Proto- kół przesłuchania świadka, 27 III 1969 r.
Źródła publikowane / Published sources
Aaronson Jehoszua Mosze, Alei merorot, Bne Brak: Jehoszua Aaronson, 1996.
Aaronson Jehoszua Mosze, Chelmno [w:] Pinkas Gostynin. Jizker Buch, red. I.M. Biderman, Niu Jork: Gostininer Jizker-Buch Komitet, 1960.
Aaronson Jehoszua Mosze, Zwój domu niewoli, tłum. Małgorzata Lipska, oprac. Łucja Pawlicka-Nowak, Konin: Muzeum Okręgowe w Koninie, 2016.
Guyer B., Ibergelebt Ojszwic [w:] Gombin: dos lebn un umkum fun a jidisz sztetl in Pojln, red. Jack Ziklin i in., Niu Jork: Arojsgegebn fun der Gombiner Landsmanszaft in Amerike, 1969.
red. Agnieszka Haska, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów i ŻIH, 2017.
Motyl Szmulik Ben Cijon, Der ojfsztand in Koniner lager, Szmulik Ben Cijon Motil [w:] Ke- hilat Konin bi-ferichata uwe-churbana, red. Mendl Gelbart, Tel Awiw: Irgun Jocej Konin be-Israel, 1968.
Literatura przedmiotu / Content related literature
Konarska-Pabianiak Barbara, Gostynińscy żydzi – ofiary Holocaustu, „Notatki Płockie: Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego” 2017, nr 62/2 (251).
Szner Cwi, Mifal ha-teud szel ha-raw mi-Sannik [w:] Kehilat Konin bi-ferichata uwe-chur-bana, red. Mendl Gelbart, Tel Awiw: Irgun Jocej Konin be-Israel, 1968.
Tragiszer dokument fun koniner lager [w:] Pinkas Gostynin. Jizker Buch, red. I.M. Bider- man, Niu Jork: Gostininer Jizker-Buch Komitet, 1960.
Ziółkowska Anna, Obozy pracy przymusowej dla Żydów w Wielkopolsce w latach okupacji hitlerowskiej (1941–1943), Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2005.
Netografia
Syska Piotr, Wizyta w Gostyninie z historią w tle, 9 VII 2018, https://gostynin24.pl/index. php/item/1206-wizyta-w-gostyninie-z-historia-w-tle
The Last Testament of Faivish Kamlazh from Gombin, http://www.zchor.org/ALEI3.HTM Yad Vashem, The Central Database of Shoah Victims’ Names, Shulamit Zajf, https://yvng. yadvashem.org/nameDetails.html?language=en&itemId=1831889&ind=1
License
Copyright (c) 2023 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
