English
Polish
Delivering justice. Investigations and court proceedings against officers of the occupation apparatus and Poles in German service from Kreis Miechow
Dariusz Libionka
dlibion@ifispan.edu.pl Biohistorian, professor at the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences, employee of the State Museum at Majdanek. Editor-in-chief of the annual "Holocaust. Studies and Materials." He has published, among others, Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Zarys problematyki (2017); co-author of the two-volume publication Dalej jest noc. The fate of Jews in selected districts of occupied Poland (2018). His recent scholarly work includes Maryla's Diary. Life and Death in the Warsaw Ghetto (2023).
https://orcid.org/0000-0003-0180-6463
Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, No. 19 (2023), pages: 277-324
Publication date: 2023-12-23
Abstract
The article is a discussion and analysis of more than a dozen investigations and criminal proceedings conducted in the years 1945–1975 in Germany (East Germany and West Germany) and in the People’s Republic of Poland concerning the crimes committed by German Police and civil administration officers, gendarmes, border policemen and Poles in German service from the occupation area of Miechów county. The author discusses how the investigations were carried out: the collection and evaluation of the credibility and the cognitive value of the evidence, especially of survivor testimonies, defense strategies of the accused, the harshness of sentences handed down, and the contacts between the Central Office of the State Justice Administrations for the Investigation of National Socialist Crimes (Zentrale Stelle der Landesjustizverwaltungen) in Ludwigsburg and the German prosecutors and the Main Commission for the Investigation of Nazi Crimes in Poland and the District Commission in Cracow. The source base consists of documents from the Institute of National Remembrance branches in Cracow and Kielce, the Yad Vashem Archives, as well as several published verdicts.
Keywords
punishment of Nazi perpetrators, “August Decree” proceedings (1944), Main Commission for the Investigation of Nazi Crimes in Poland, Kreis Miechow, Friedrich Beyerlein, Friedrich Schmidt, Rudolf Beck, Piotr Sałabun
References
Źródła archiwalne / Archival Sources
Archiwum Akt Nowych
/XI/26, Armia Krajowa, Wykazy, karty ewidencyjne Niemców 434/S10, Komisja rehabilitacyjno-kwalifikacyjna dla b. funkcjonariuszy PP
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie
BU, 1558/408, 1558/416
GK, 255/591, Akta w sprawie przeciwko Georgowi Grillenbergerowi
GK, 255/799, Akta w sprawie przeciwko Janowi Hansowi Unterbroschowi
GK, Komendant Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa dystryktu krakowskiego, 678/9, Teczka personalna Friedricha Beyerleina
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Kielcach
/451, Materiały dotyczące wachmistrza Rudolfa Becka 128/206–212, Akta sprawy karnej przeciwko Piotrowi Sałabunowi
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie
Akta OKŚZNP w Krakowie
Ds 1/69/Kr, Akta śledztwa w sprawie Friedricha Schmidta
Ds 1/72/Kr [S 7/13/72], Akta w sprawie przeciwko Karolowi Moserowi Ds 14/69/Kr, Śledztwo w sprawie Roberta Eiglera
Ds 24/68/Kr, Tymczasowy punkt zborny dla Żydów w Wolbromiu, pow. Olkusz, Baumgarten i inni, t. 1–6
Ds 26/68/Kr, Zabójstwa dokonywane na ludności polskiej i żydowskiej w latach 1942–1944 na terenie wsi Pilicy i innych pow. Olkusz (Władysław Olejak, Arndt), t. 1–4
Ds 26/69/Kr, Akta śledcze w sprawie żandarma Rudolfa Becka i innych, t. 1–8
S 19/04/Zn, Akta śledztwa w sprawie rozstrzelania w dniach 4 VI i 1 VII 1943 r. mieszkańców wsi Nasiechowice, Pojałowice i innych
S 32/11/Zn, Akta główne prokuratora w sprawie zbrodni nazistowskiej […] na terenie miejscowości Słomniki
Akta kontrolno-śledcze i sądowe
/6312, Teczka personalna informatora ps. „Zagrodziński” 07/1997, Teczka Aleksandra Stycznia, t. 1–2
/2366, Nieczuja Ostrowski Bolesław i inni, t. 1–18
/1697, Sprawa agenturalno-śledcza dotycząca Piotra Sałabuna
/1/8 i 075/1/19, Sprawa obiektowa o kryptonimie „RO-1” dotycząca działalności wywiadu i kontrwywiadu niemieckiego oraz osób współpracujących z wywiadem w czasie okupacji na terenie województwa krakowskiego [1949–1985] 1/1158, Dokumenty dotyczące Władysława Olejaka
/18, Akta w sprawie Richarda Wolfa 502/480, Akta w sprawie karnej Adolfa Muchy 502/759, Akta w sprawie Ottona Kappy 502/964, Akta w sprawie Jana [Jochena] Karla 502/1042, Akta w sprawie Genowefy Niebielskiej 502/1348, Akta w sprawie Walerego Kosołko 502/1599, Akta w sprawie Pawła Klucznioka
/1714–1717, Akta w sprawie Philipa Riedingera 502/2208–2209, Akta w sprawie Emila Henryka Picza
Archiwum Narodowe w Krakowie
Urząd Okręgu Kraków 1939–1945, 218/55, Akta osobowe dr. Friedricha Schmidta VII K 301/48, Akta w sprawie karnej Jana Kozy
, t. 1, Archiwum 106 Dywizji Piechoty AK „Tysiąca”
Archiwum Yad Vashem
M.9/545, Jewish Historical Documetation Center, Linz (Simon Wiesenthal Collection), Testimonies against first Lieutenant Eduard Baumgarten
M.21/192, War Criminals’ Section, Legal Department at the Central Committee of Liberated Jews, Munich, Eduard Baumgarten, Karl Raftel
M.21.1/596, War Criminals Section, Legal Department at the Central Committee of Liberated Jews, Munich, Theodor Vogt
M.21.1/726, War Criminals Section, Legal Department at the Central Committee of Liberated Jews, Munich, Noak, Kulfuss
Prasa konspiracyjna / underground Press
„Małopolska Agencja Prasowa”, 12 VIII 1943, nr 22/23
Źródła publikowane / Published Sources
DDR-Justiz und NS-Verbrechen, t. 14, red. Christiaan Frederik Rüter, Amsterdam: Amsterdam University Press, 2009.
Justiz und NS-Verbrechen: Sammlung deutscher Strafurteile wegen nationalsozialistischer Tötungsverbrechen 1945–2012, t. 39: Die vom 05.06.1973 bis zum 26.07.1974 ergangenen Strafurteile, Lfd. Nr. 795–813, red. Christiaan Frederik Rüter, Amsterdam–München: Amsterdam University Press i F.G. Saur Verlag, 2008.
Literatura przedmiotu / Content related Literature
Borodziej Włodzimierz, Terror i polityka. Policja niemiecka a polski ruch oporu w GG 1939–1944, Warszawa: Pax, 1985.
Browning Christoper R., Pamięć przetrwania. Nazistowski obóz pracy oczami więźniów, tłum. Hanna Pustuła-Lewicka, Wołowiec: Czarne, 2012.
Chlipała Michał, Konspiratorzy w Policji Polskiej i Polskiej Policji Kryminalnej w Krakowie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2020, t. 147, z. 3.
Friedla Katharina, Mit obrachunku z przeszłością. Ściganie zbrodni nazistowskich i wojennych w radzieckiej strefie okupacyjnej Niemiec i Niemieckiej Republice Federalnej,
„Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2016, nr 12.
Gąsiorowski Teodor, Musiał Filip, Sprawa pokazowego procesu 106 DP AK w dokumentach UB, „Zeszyty Historyczne WiN-u” 2004, nr 22.
Golik Dawid, Prowokacja w walce z „bandami”. Wybrane przykłady niemieckich akcji prowokacyjnych z terenu dystryktu krakowskiego GG, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2017, t. 144, z. 4.
Golik Dawid, Razem przeciw bolszewikom. Niemieckie próby nawiązania współpracy z Armia Krajową w drugiej połowie 1944 roku na przykładzie Inspektoratu AK Miechów, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2022, t. 149, z. 2.
Jakóbiec Jan, Na drodze stromej i śliskiej. Autobiografia socjologiczna, red., wstęp, przypisy Grzegorz Ostasz, Kraków: „Barbara” HUP, 2005.
Kania Marcin, Policja Państwowa w powiecie zawierciańskim. Struktury, działalność, wojenne i powojenne losy funkcjonariuszy, Katowice–Warszawa: IPN, 2019.
Kobierska-Motas Elżbieta, Ekstradycja przestępców wojennych do Polski z czterech stref okupacyjnych Niemiec 1946–1950, t. 1–2, Warszawa: Główna Komisja Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu – Instytut Pamięci Narodowej, 1991– 1992.
Königsberg Wojciech, AK 75. Brawurowe akcje Armii Krajowej, Kraków: Znak, 2017. Libionka Dariusz, Powiat miechowski [w:] Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powia-
tach okupowanej Polski, t. 2, red. Barbara Engelking, Jan Grabowski, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2018.
Lubecka Joanna, Niemiecki zbrodniarz przed polskim sądem. Krakowskie procesy przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, Kraków: IPN i Ośrodek Myśli Politycznej, 2021.
Mallmann Klaus Michael, „Człowieku, dziś świętuję tysięczny strzał w potylicę”. Policja Bezpieczeństwa a Shoah w Galicji Zachodniej [w:] Akcja Reinhardt. Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie, red. Dariusz Libionka, Warszawa: IPN, 2004.
Musial Bogdan, Deutsche Zivilwerwaltung und Judenverfolgung im Generalgouvernement.
Eine Fallstudie zum Distrikt Lublin 1939–1944, Wiesbaden 1999.
Nieczuja-Ostrowski Bolesław Michał, Inspektorat AK „Maria” w walce. Z dziejów Inspektoratu Rejonowego „Miś”, „Michał”, „Maria” ZWZ-AK ziemi miechowskiej, olkuskiej i pińczowskiej, t. 1, Warszawa: Pax i Bellona, 1995.
Roth Markus, Herrenmenschen. Die deutschen Kreishauptleute im besetzten Polen – Karrierewege, Herrschaftspraxis und Nachgeschichte, Göttingen: Wallstein Verlag, 2009. Rückerl Adalbert, Ściganie karne zbrodni hitlerowskich 1945–1978, tłum. Włodzimierz Hanczakowski, Warszawa: Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Pol-
sce, 1980.
Withoft Bernd, „Die Todesurteile der Waldheimer Prozesse“, dysertacja obroniona na Uniwersytecie Wiedeńskim, 2008, https://fedora.phaidra.univie.ac.at/fedora/ get/o:364098/bdef:Content/get.
License
Copyright (c) 2023 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Other articles by the same auhtor(s)
- Jan Grabowski, Dariusz Libionka, Historical Policy Gone Astray. What the Ulma Family Museum of Poles Saving Jews in World War II Fails to Discuss , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 12 (2016)
- Dariusz Libionka, Apocrypha from the History of the Jewish Military Union and its Authors , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2008: Holocaust Studies and Materials
- Dariusz Libionka, Local Structures of the National Armed Forces Vis-a-Vis Jews in Hiding in Light of Postwar Investigative and Trial Materials – the Case of Miechów and Pińczów Counties , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 16 (2020)
- Dariusz Libionka, Jan Grabowski, The Anatomy of the Incriminating Letter Regarding Father Tadeusz Puder Sent by Father Stanisław Trzeciak , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 13 (2017)
- Dariusz Libionka, Underground Poland’s Attitude Towards Blackmailers and Szmalcowniks in Warsaw. A Picture Corrected , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 14 (2018)
- Dariusz Libionka, Entries Regarding Jews in the 1942–1944 Warsaw Police Chronicles , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 10 (2014)
- Dariusz Libionka, Jacek Leociak, 75th Anniversary of Operation Reinhardt , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 13 (2017)
- Dariusz Libionka, Persecutors of Jews before the AK Main Command’s Court Martial in 1944 , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 15 (2019)
- Dariusz Libionka, Polish Church Hierarchy and the Holocaust – A Critical Essay , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 5 (2009)
- Dariusz Libionka, Polish literature on organized and individual help to the Jews (1945–2008) , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 4 (2008)
