English
Polish
Karny Obóz Pracy Treblinka I w świetle relacji żydowskich
Michał Kowalski
michal.kowalski@uwr.edu.pl Biogramabsolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, doktorant Kolegium Doktorskiego Historii Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Przygotowuje doktorat „Zatruta ziemia. Życie lokalnych społeczności polskich i żydowskich w cieniu obozów Treblinka I i Treblinka II” pod kierunkiem dr hab. Bożeny Szaynok, prof. UWr. Stypendysta projektu „Świadkowie Holokaustu – społeczeństwo polskie na terenach okupowanych wobec zagłady Żydów (1939–1945)” realizowanego przez Instytut Filozofii i Socjologii PAN, oraz VII i VIII edycji Seminarium Doktorskiego GEOP.
http://orcid.org/0000-0002-7320-1140
Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Historii
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 18 (2022), strony: 342-365
Data publikacji: 2023-03-11
Abstrakt
Badania świadectw żydowskich związanych z Karnym Obozem Pracy Treblinka I przynoszą nieznaną szerzej historię tego ośrodka. Zmierza ona do postawienia nowych pytań badawczych związanych z jego charakterem i funkcją w kontekście umiejscowionego w pobliżu obozu zagłady Treblinka II. Już w latach sześćdziesiątych wskazywano, że Treblinka I nie była obozem pracy, lecz obozem koncentracyjnym, w którym realizowano zagładę ludności żydowskiej, przeprowadzano selekcje, a więźniów mordowano ze szczególnym okrucieństwem. Artykuł zarysowuje tę perspektywę, a także przybliża dzieje obozowej żydowskiej konspiracji, nieudaną próbę wywołania buntu oraz masakrę tych, którzy przetrwali w obozie do końca lipca 1944 r.
Słowa kluczowe
Zagłada, Holokaust, Treblinka, Żydzi, obóz koncentracyjny, konspiracja, akcja „Reinhardt”
Bibliografia
Źródła archiwalne / Archival sources
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie
GK 165/66, Dochodzenie w sprawie obozu w Treblince
GK 196/69, Proces Ludwiga Fischera
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Szczecinie Delegatura w Koszalinie
Akta Główne w sprawie zbrodni nazistowskich będących jednocześnie zbrodniami przeciwko ludzkości, popełnionych przez funkcjonariuszy III Rzeszy Niemieckiej w okresie od 1941 r. do 1944 r. na terenie niemieckiego nazistowskiego karnego obozu w Treblince I, polegających na zabójstwach więźniów tego obozu, sygn. Ds. 42.2019.Zn
Archiwum Yad Vashem
O.3/4975, taśma O.33C/884, Wywiad z Mendlem Rzepką, tłum. z jęz. hebrajskie- go Piotr Zadworny
Archiwum Państwowe w Siedlcach
/718/0, Zbiór afiszów okupacyjnych powiatu sokołowskiego
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego
/668, Relacja Chaima Kwiatka
/1186, Relacja Szmula Miedzińskiego
/324, Israel Cymlich, „Moje przeżycia wojenne (1939–1943)”
United States Holocaust Memorial Museum
Acc. 1998.A.0300.28, RG-50.488.0028, Wywiad z Henrykem Ślebzakiem
University of Southern California Shoah Foundation, Visual History Archive
, Wywiad z Szymonem Cegłem, przeprowadzony przez Myriam Annissimov, Paryż, 1 czerwca 1995 r., tłum. z jęz. francuskiego Malwina Blum, tłum. z jidysz Anna Szyba
Wspomnienia / Memuars
Chodźko Mieczysław, Ucieczka z Treblinki, Montreal: Polish-Jewish Heritage Foundation of Canada, 2003.
Literatura przedmiotu / Content related literature
Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego, oprac. Marian Fuks, Warszawa: PWN, 1983.
Kopówka Edward, Karny obóz pracy w Treblince [w:] Co wiemy o Treblince? Stan badań, red. Edward Kopówka, Siedlce: Muzeum Regionalne, 2013.
Marszałek Józef, Obozy pracy w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, Lu- blin: Państwowe Muzeum na Majdanku, 1998.
Remiszewska Anna, Plan symbolicznych krzyży na Miejscu Straceń w Treblince, Mu- zeum Treblinka, Treblinka 2020, https://muzeumtreblinka.eu/wp-content/uploads/2020/11/PLAN-SYMBOLICZNYCH-KRZY%C5%BBY-NA-MIEJSCU-STRACE%C5%83.pdf
Sofsky Wolfgang, Ustrój terroru: obóz koncentracyjny, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, Warszawa; ŻIH, 2016
Licencja
Copyright (c) 2023 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Michał Kowalski, Na polach Treblinki. Profanacja terenów po obozie śmierci w świetle relacji i dokumentów , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 17 (2021)
- Michał Kowalski, "Wokół nas morze ognia' , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 19 (2023)
