English
Polish
Rafał Lemkin i historia powszechna ludobójstw
Jakub Muchowski
jakub.muchowski@uj.edu.pl Biogramadiunkt na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, sekretarz redakcji czasopisma „Historyka. Studia Metodologiczne”. Był visiting scholar Corcoran Department of History, University of Virginia (2011). Jest członkiem Grupy Badawczej [Lab]orans, Ośrodka Transnarodowych Badań Literackich, Ośrodka Badań nad Kulturami Pamięci i International Network for Theory of History. Zajmuje się teorią pisarstwa historycznego, historią intelektualną, badaniami nad Holokaustem i ludobójstwami, polskimi kulturami pamięci oraz historią pracy. Autor Polityki pisarstwa historycznego (2015) i Historyki Shoah (2006).
https://orcid.org/0000-0003-1193-6966
Uniwersytet Jagielloński
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 18 (2022), strony: 462-472
Data publikacji: 2023-03-11
Abstrakt
W artykule omawiam wypowiedzi historyczne Rafała Lemkina przy użyciu kategorii historii powszechnej. Lemkin jest autorem niedokończonej książki, która miała w jego zamierzeniu zebrać dzieje masowej przemocy na wszystkich kontynentach od starożytności po czasy najnowsze, i wielu komentarzy (rozsianych po różnych pracach), w których porównuje dawną i współczesną przemoc przy użyciu pojęcia ludobójstwa. Wypowiedzi te łączy i porządkuje pojęcie historii powszechnej, które odnosi się do szacownej tradycji uprawiania historiografii rozwijającej się od XVI w. Napędzane ideą uniwersalizmu podejście opierało się na przekonaniu, że historia jest jedna i wspólna dla całej ludzkości, obejmuje tylko te zjawiska, które miały wpływ na dzisiejszy kształt świata, ma centrum (Europę), może osądzać przeszłość i wreszcie wyraża się w spójnej wielkiej opowieści, której sensem jest postęp. Kategoria historii powszechnej pozwala zadać spuściźnie Lemkina nowe pytania, uzupełnić wiedzę o jego biografii intelektualnej i rozumieniu pojęcia ludobójstwa przez przywołanie takich zagadnień, jak relacja Europy i państw nieeuropejskich, idea postępu, definicja ludzkości, geneza prawa międzynarodowego.
Słowa kluczowe
Rafał Lemkin, ludobójstwo, historia powszechna, eurocentryzm, idea postępu, uniwersalizm, historia prawa międzynarodowego
Bibliografia
Benhabib, S. (2009). International Law and Human Plurality in the Shadow of Totalitarianism: Hannah Arendt and Raphael Lemkin. Constellations, 16/2, 331-350, https://doi.org/10.1017/CBO9780511779060.012
Buck-Morss, Susan (2014). Hegel, Haiti i historia uniwersalna. Przeł. Katarzyna Bojarska. Warszawa: Krytyka Polityczna.
Irvin-Erickson, D. (2017). Raphaël Lemkin and the Concept of Genocide. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, https://doi.org/10.9783/9780812293418
Lemkin, Rafał (1945). Genocide—a modern crime. Free World: A Magazine Devoted to the United Nations and Democracy, vol. 4, April, 39–43
Lemkin, Rafał (1946). Genocide. American Scholar 15/2, 227-230.
Lemkin, Rafał (1992). Raphael Lemkin’s Thoughts on Nazi Genocide: Not Gulity? Ed. by Steven L. Jacobs. Lewinston: Edwin Mellen Press.
Lemkin, Rafał (2012). Lemkin on Genocide. Ed. by S.L. Jacobs. Lanham: Lexington Books.
Lemkin, Rafał (2013). Rządy państw osi w Europie. Przeł. A. Bieńczyk-Missala, P. Grzebyk, B. Lackoroński, M. Madej. Warszawa: Scholar.
Lemkin, Rafał (2018). Nieoficjalny. Autobiografia Lemkina. red. D.-L. Frieze. Przeł. H. Jankowska. Warszawa: Instytut Pileckiego.
MacDonnell, M.A., Moses, D.A. (2009). Raphael Lemkin as Historian of Genocides in Americas. In Schaller, D.J., Zimmerer, J. (eds.). The Origins of Genocide. Raphael Lemkin as a historian of mass violence. London, New York: Routledge.
Megill, A. (1999). Universal History. In Boyd, K. (ed.) Encyclopedia of Historians and Historical Writing. Chicago: Fitzroy Dearborn Publishers. 1244-1246.
Megill, A. (2007). „Grand narrative” and the Discipline of History. In Megill, A. Historical Knowledge, Historical Error. A Contemporary Guide to Practice. Chicago, London: University of Chicago Press. 165-187.
Moses, D.A. (2012). The Holocaust and World History: Raphael Lemkin and Comparative Methodology. In Stone, D. (ed.) The Holocaust and Historical Methodology, Oxford: Berghahn Books. 272–289. http://hdl.handle.net/1814/24314
Norton, A. (1995). Heart of Darkness: Africa and African Americans in the Writings of Hannah Arendt. In Bonnie Honig (ed.). Feminist Interpretations of Hannah Arendt. University Park: Pennsylvania State University Press, 247-261.
Schaller, D.J., (2009). Raphael Lemkin’s View of European Colonial Rule in Africa: between Condemnation and Admiration. In Schaller, D.J., Zimmerer, J. (eds.). The Origins of Genocide. Raphael Lemkin as a Historian of Mass Violence. London, New York: Routledge. 87-94.
Schaller, D.J., Zimmerer, J. (eds.) (2009). The Origins of Genocide. Raphael Lemkin as a historian of mass violence. London, New York: Routledge.
Schiller, Friedrich (1789). Co to jest historia powszechna i po co ją studiujemy? przeł. M.J. Siemek [tekst dostępny w zasobach internetowych, np. tu strebski.marksizm.edu.pl/wp-content/texts/philosophy/Schiller01.pdf]
Stone, Dan (2009). Raphael Lemkin n the Holocaust. In Schaller, D.J., Zimmerer, J. (eds.). The Origins of Genocide. Raphael Lemkin as a historian of mass violence. London, New York: Routledge. 95-106.
Licencja
Copyright (c) 2023 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
