English
Polish
In the Fields of Treblinka. Profanation of the Former Site of Death Camp in Light of Testimonies and Documents
Michał Kowalski
michal.kowalski@uwr.edu.pl Biograduate of the Faculty of Law and Administration at the University of Gdańsk, PhD student at the History Doctoral College of the Faculty of Historical and Pedagogical Sciences at the University of Wrocław. He is preparing his PhD thesis "Poisoned Earth. Influence of the death camp in Treblinka on the inhabitants of Podlasie Nadbużański 1939 / 1941–1964 ”under the supervision of dr hab. Bożena Szaynok. Scholarship holder for the project "Witnesses of the Holocaust - Polish society in the occupied territories in the face of the extermination of Jews (1939–1945)" implemented by the POlish Acedmy of Sciences at the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences, and the 7th edition of the GEOP 2021/2022 Doctoral Seminar.
http://orcid.org/0000-0002-7320-1140
Wrocław University
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, No. 17 (2021), pages: 172-201
Publication date: 2021-12-20
Abstract
New documents and testimonies concerning the infamous, but incompletely described process of the profanation of the Treblinka mass graves in the years after the war, show that it was a popular process, the scale of which has not been completely determined. The mass graves began to be dug up immediately after the Germans’ escape in August 1944. The practice continued, gaining momentum particularly throughout 1946‒1947. Testimonies dating back to that period are surprisingly convergent. From the materials collected emerge important threads of spontaneous or criminal organization of that practice, the system of middlemen who helped sell the unearthed valuables, and the astonishing paralysis of the law enforcement agencies.
Keywords
Treblinka, extermination center, profanation, antisemitism, communist Poland, Jews, peasants
References
Źródła archiwalne / Archival sources
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej
/57, Meldunki specjalne Komendy Powiatowej MO Sokołów Podlaski 1945
/79, Meldunki specjalne nadsyłane z KP MO w Sokołowie Podlaskim do Komendy Milicji Obywatelskiej Województwa Warszawskiego
/9, Raport dekadowy PUBP Sokołów Podlaski 1946
GK 166/1185, Spis ofiar II wojny światowej 1939–1945 powiatu Sokołów Podlaski
GK 196/69, Protokół czynności wykonanych w terenie w toku dochodzenia sądowego w sprawie obozu śmierci w Treblince
GK 196/69, Protokół oględzin bilonu stanowiącego dowód rzeczowy
GK 196/69, Wykaz przesłanych do Sądu Grodzkiego dowodów rzeczowych dotyczących obozu w Treblince
GK 196/70, Protokół oględzin przedmiotów pochodzących z obozu śmierci w Treblince
Wr 024/1486, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych
Archiwum Państwowe w Warszawie Oddział w Milanówku
Urząd Wojewódzki Warszawski 1944–1950, Wydział Społeczno-Polityczny
/500/511
Profanacja Treblinki, 259
Archiwum Państwowe w Siedlcach
Gmina Prostyń, 62/261, 100
Powiatowa Rada Narodowa w Sokołowie Podlaskim 1944–1950, 62
Sąd Okręgowy, 580
Starostwo Powiatowe Węgrowskie, Referat Społeczno-Polityczny, Różne, 62/162
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego
„Biuletyn Żydowskiej Agencji Prasowej”
/4867, Protokół Michała Kalembasiaka i Karola Ogrodowczyka dla WŻKH w Warszawie
/321, Mirosław Chodźko, „Treblinka dziś”
United States Holocaust Memorial Museum
Poland Documentation Project, sygn. RG-50.225*0052
Źródła publikowane / Published sources
Auerbach Rachela, Treblinka. Reportaż, tłum. Karolina Szymaniak, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2012, nr 8 [pierwodruk: Ojf di felder fun Treblinke [Na polach Treblinki], Łódź: CŻKH, 1947].
Canin Mordechaj, Przez ruiny i zgliszcza. Podróż po stu zgładzonych gminach żydowskich w Polsce, tłum. i oprac. Monika Adamczyk-Garbowska, Warszawa: Nisza i ŻIH, 2018.
Grossman Wasilij, Piekło Treblinki. Reportaż literacki, Katowice: Literatura Polska, 1945.
Kirszenbaum Chil, Moje notatki z piekła. Bestialskie wymordowanie Żydów w Mińsku Mazowieckim, Warszawa: Przedsiębiorstwo Wydawniczo-Handlowe „Graf”, 2006.
Łukaszkiewicz Zdzisław, Streszczenie wyników śledztwa sądowego, „Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce” 1946, t. 1.
Piwowar Janusz, Obóz zagłady w Treblince w nieznanych dotychczas relacjach, „Podlaski Kwartalnik Kulturalny” 1994, nr 3.
Literatura przedmiotu / Contente related literature
Dziuban Zuza, Atopic objects: The afterlives of gold teeth stolen from Holocaust death, „Journal of Material Culture” 2020, t. 25, nr 4.
Fischer Adam, Zwyczaje pogrzebowe ludu polskiego, Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1921.
Głuchowski Piotr, Kowalski Marcin, Gorączka złota w Treblince, „Gazeta Wyborcza”, dodatek „Duży Format”, 8 I 2008.
Gross Jan Tomasz, współpraca Irena Grudzińska-Gross, Złote żniwa. Rzecz o tym, co się działo na obrzeżach zagłady Żydów, Kraków: Znak, 2011.
Reszka Paweł Piotr, Płuczki. Poszukiwacze żydowskiego złota, Warszawa: Agora, 2019.
Rusiniak Martyna, Obóz zagłady Treblinka II w pamięci społecznej (1943–1989), Warszawa: Neriton, 2008.
Rusiniak-Karwat Martyna, Okres profanacji i zapomnienia. Treblinka II [w:] Co wiemy o Treblince? Stan badań, red. Edward Kopówka, Siedlce: Muzeum Regionalne w Siedlcach, 2013.
Sturdy Colls Caroline, O tym, co minęło, lecz nie zostało zapomniane. Badania archeologiczne na terenie byłego obozu zagłady w Treblince, tłum. Ewa Felska, Jerzy Giebułtowski, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2012, nr 8.
Witt Kazimierz, Sokołów Podlaski w latach 1939–1950 [w:] Dzieje Sokołowa Podlaskiego i jego regionu, red. Józef Kazimierski, Warszawa: PWN, 1982.
License
Copyright (c) 2021 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Other articles by the same auhtor(s)
- Michał Kowalski, Treblinka Penal Labor Camp I as Presented in Jewish Testimonies , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 18 (2022)
- Michał Kowalski, “Around Us a Sea of Fire” , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 19 (2023)
