Źródła archiwalne / Archival sources

Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie (AŻIH)

, Relacje Żydów Ocalałych z Zagłady:

/303, Relacja Dawida Barańczyka

/506, Relacja Eljahu Kowieńskiego

/635, Relacja Benjamina Dombrowskiego

/2129, Relacja Icchoka Lewina

/2517, Relacja Mani Glezer

/2536, Relacja Abrama Mieszczańskiego

/2837, Relacja Szyi Amaranta

/3170, Relacja Józefa Keslera

/3307, Relacja Estery Świerczewskiej (Elżbiety Marchwińskiej)

/3755, Relacja Litmana Murawczyka

United States Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie (USHMM)

RG-50.120, nr 092, Elizer Lidovsky

Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie, Instytut Współczesnego Żydostwa, Sekcja Historii Mówionej

Zbiór relacji mówionych „Ha-Bricha”, sygn. 4:

Rozmowa Yehudy Bauera z Abą Kownerem, Witką Kempner i Różką Korczak

Rozmowa Arona Kedara z Mordechajem Chadaszem

Źródła publikowane / Published sources

Balberyszski Mendel, Likwidacja getta wileńskiego, oprac. Ewa Rogalewska, Warszawa: ŻIH, 2018.

Balberyszski Mendel, Stronger than Iron: The destruction of Vilna Jewry 1941–1945: an eyewitness account, Jerusalem: Gefen Publishing House, 2010.

Nowogródzki Okręg AK w dokumentach, oprac. Kazimierz Krajewski, Warszawa: Rytm i IPN, 2009.

Tragiedija jewriejew Biełorussii (1941–1944). Sbornik matieriałow i dokumientow, red. Raisa Czernogłazowa, wyd. 2 popr. i uzup., Minsk: J.S. Galperin, 1997.

Die Verfolgung und Ermordung der europäischen Juden durch das nationalsozialistische Deutschland 1933–1945, t. 8: Sowjetunion mit annektierten Gebieten II: Generalkommissariat Weissruthenien und Reichskommissariat Ukraine, red. Susanne Heim, Ulrich Herbert, Michael Hollmann i in., Berlin: De Gruyter Oldenbourg, 2016.

Ze wspomnień żołnierzy AK Okręgu Nowogródek, oprac. Eugeniusz Wawrzyniak, Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1988.

Literatura przedmiotu / Content related Literature

Arad Yitzhak, Ghetto in Flames: the struggle and destruction of the Jews in Vilna in the Holocaust, New York: Holocaust Library, 1982.

Arad Icchak, Katastrofa jewriejew na okkupirowannych territoriach Sowietskogo Sojuza (1941–1945), Moskwa: Centr „Cholokost”, 2007.

Bauer Yehuda, Jewish Baranowicze in the Holocaust, „Yad Vashem Studies” 2003, nr 21.

Bauer Yehuda, Nowogródek – historia sztetla, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2007, nr 3.

Bender Sara, Life stories as testament and memorial: the short life of the Neqama Battalion, an independent Jewish partisan unit operating during the Second World War in the Narocz forest, Belarus, „East European Jewish Affairs” 2012, nr 1.

Boradyn Zygmunt, Niemen – rzeka niezgody. Polsko-sowiecka wojna partyzancka na Nowogródczyźnie 1943–1944, Warszawa: Rytm, 2013.

Brakel Alexander, Unter Rotem Stern und Hakenkreuz: Baranowicze 1939 bis 1944. Das westliche Weißrussland unter sowjetischer und deutscher Besatzung, Paderborn: Brill Schöningh, 2009.

Bubnys Arūnas, The Holocaust in Lithuania between 1941–1945, Vilnius: Genocide and Resistance Research Centre of Lithuania, 2005.

Chiari Bernard, Alltag hinter der Front. Besatzung. Kollaboration und Widerstand in Weißrußland 1941–1944, Düsseldorf: Droste Verlag, 1998.

Cholawsky Shalom, The Jews of Belorussia during World War II, Amsterdam: Harwood Academic Publishers, 1998.

Cohen Rich, The Avengers: a Jewish war story, London: Vintage, 2001.

Collaboration and Resistance during the Holocaust. Belarus, Estonia, Latvia, Lithuania, red. David Gaunt, Paul A. Levine, Laura Palosuo, Bern: ‎Peter Lang, 2004.

Dallin Alexander, Deutsche Herrschaft in Russland 1941–1945. Eine Studie über Besatzungspolitik, Düsseldorf: Athenäum, 1981.

Dean Martin, Collaboration in the Holocaust: Crimes of the Local Police in Belorussia and Ukraine, 1941–1944, London–New York: Palgrave Macmillan, 2000.

Dean Martin, Lithuania Region (Generalkommissariat Litauen) [w:] The United States Holocaust Memorial Museum Encyclopedia of Camps and Ghettos 1933–1945, red. Geoffrey P. Megargee, t. 2, red. Martin Dean, współpraca Mel Hecker, Bloomington–Indianapolis: Indiana University Press, 2012.

Dean Martin, Weissruthenien Region (Generalkommissariat Weissruthenien) [w:] The United States Holocaust Memorial Museum Encyclopedia of Camps and Ghettos 1933–1945, red. Geoffrey P. Megargee, t. 2, red. Martin Dean, współpraca Mel Hecker, Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press, 2012.

Dieckmann Christoph, Deutche Besatzungspolitik in Litauen 1941–1942, t. 1–2, Göttingen: Wallstein, 2011.

Funk Julia, Jewriei Biełarusi w konce XIX – naczale XX w., Minsk: Biełorusskij Nauczno-Issliedowatielskij Institut Dokumientowiedenija i Archiwnogo Dieła, 1998.

Gerlach Christian, Kalkulierte Morde. Die deutsche Wirtschafts- und Vernichtungspolitik in Weißrußland 1941 bis 1944, Hamburg: Hamburger Edition, 2012.

Gierasimowa Inna, Marsz żyzni. Kak spasały dołginowskich jewrejew, Minsk: AST, 2016.

Gitelman Cwi, Jewriejskije partyzany w Biełorussii: kontiekst, konflikt i srawnienije, tłum. z jęz. ang. M.K. Dada [w:] SSSR wo wtoroj mirowoj wojnie. Okkupacyja, Cholokost, Stalinizm, red. Oleg Budnickij, Ludmiła Nowikowa, Moskwa: Rosspien, 2014.

Handrack Hans-Dieter, Das Reichskommissariat Ostland. Die Kulturpolitik der deutschen Verwaltung 1941–1944, Scheden: Dittmer, 1979.

Hryciuk Grzegorz, Represje niemieckie na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej 1941–1944, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2008, nr 1.

Janavičienė Audrone, Sovietiniai diversantai Lietuvoje (1941–1944), „Genocidas ir rezistencija” 1997, nr 1.

Kagan Dżek [Jack], Czeroez tuniel k jewriejskim partizanam, Minsk: Junipak, 2007.

Kagan Jack, Novogrudok: The History of a Shtetl, London: Vallentine Mitchell, 2007.

Kagan Dżek [Jack], Koen Dow [Cohen Dov], Cholokost i soprotiwlenie na rodinie Adama Mickiewicza, Moskwa: Wozwraszczenije, 2011.

Krajewski Kazimierz, Na straconych posterunkach. Armia Krajowa na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2015.

Krajewski Kazimierz, „Opór”? „Odwet”? czy po prostu „polityka historyczna”?. O Żydach w partyzantce sowieckiej na Kresach II RP, „Biuletyn IPN” 2009, nr 3.

Levine Adam, Fugitives of the Forest. The Heroic Story of Jewish Resistance and Survival during the Second World War, New York: ‎Lyons Press, 1998.

Libionka Dariusz, Armia Krajowa i Delegatura Rządu wobec eksterminacji Żydów [w:] Polacy i Żydzi pod okupacją niemiecką 1939–1945, red. Andrzej Żbikowski, Warszawa: IPN, 2006.

Libionka Dariusz, „Kwestia żydowska” w Polsce w ocenie Delegatury Rządu RP i KG ZWZ-AK w latach 1942–1944 [w:] Zagłada Żydów. Pamięć narodowa a pisanie historii w Polsce i we Francji, red. Barbara Engelking, Jacek Leociak, Dariusz Libionka, Anna Ziębińska-Witek, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2006.

Margolis Rachela, Wspomnienia wileńskie, Warszawa: ŻIH, 2005.

Michaelis Rolf, Das SS-Sonderkommando „Dirlewanger”. Der Einsatz in Weißrussland 1941–1944, Eggolsheim: Dörfler Verlag, 2012.

Mironowicz Eugeniusz, Wojna wszystkich ze wszystkimi. Białoruś 1941–1944, Kraków: Avalon, 2015.

Motyka Grzegorz, Na białych Polaków obława. Wojska NKWD w walce z polskim podziemiem 1944–1953, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2014.

Murders of Prisoners of War and of Civilian Population in Lithuania, 1941–1944 / Karo belaisviu ir civiliu gyventoju, 1941–1944, red. Christoph Dieckmann, Vytautas Toleikis, Vilnius: Margi rastai, 2005.

Musiał Bogdan, Sowieccy partyzanci 1941–1944. Mity i rzeczywistość, Poznań: Zysk i S-ka, 2011.

Novogrudok. Memorial (Yizkor) book, red. Helen Cohn, New York: JewishGen, 2013.

Pilch Adolf, Partyzanci trzech puszcz, Warszawa: Editions Spotkania, 1992.

Puławski Adam, Postrzeganie żydowskich oddziałów partyzanckich przez Armię Krajową i Delegaturę Rządu RP na Kraj, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2003, nr 2.

Richter Tim, „Herrenmensch” und „Bandit”. Deutsche Kriegsführung und Besatzungspolitik als Kontext des sowjetischen Partisanenkrieges (1941–44), Münster: Lit, 1998.

Rozenblat Jewgienij, Cholokost i antyfaszistskjoje jewrejskoje soprotiwlenije na biełorusskjoj ziemlje [w:] Biełarus 1941–1945. Podwig, tragedia, pamjat, t. 1, red. Aleksandr Kawalenia, Minsk: Nacyjonalnaja Akademia Nauk Biełarusi, 2010.

Rozenblat Jewgienij, „Nacistskaja politika gienocida w otnoszenii jewriejskogo nasielenija na tierritorii zapadnych obłastiej Biełarusi (1941–1944 gg.)”, rozprawa doktorska, Instytut Historii Narodowej Akademii Nauk, Minsk 1999.

Semczyszyn Magdalena, Icchak Cukierman, Aba Kowner i Elizer Lidowski – organizatorzy powojennej emigracji żydowskiej do Palestyny, „Polish Biographical Studies” 2014, nr 2.

Slepyan Kenneth, Partyzanci Stalina. Radziecki ruch oporu w czasie II wojny światowej, tłum. Jan Szkudliński, Poznań: Rebis, 2008.

Smilovitsky Leonid, Antisemitism in the Soviet Partisan Movement 1941–1944: The Case of Belorussia, „Holocaust and Genocide Studies” 2006, t. 20, nr 2.

Smilovitsky Leonid, Holocaust in Belorussia, 1941–1944, tłum. Clayton Simon, Tel Aviv: Biblioteka Motveya Chernogo, 2000.

Smilovitsky Leonid, Righteous Gentiles, the Partisans and Jewish Survival in Belorussia 1941–1944, „Holocaust and Genocide Studies” 1997, t. 11, nr 3.

Snyder Timothy, Czarna ziemia. Holokaust jako ostrzeżenie, tłum. Bartłomiej Pietrzyk, Kraków: Znak, 2015.

Snyder Timothy, Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a Stalinem, tłum. Bartłomiej Pietrzyk, Warszawa: Świat Książki, 2011.

Sobolewskaja Olga, Włodimir Gonczarow, Jewriei Grodnienszcziny: żyzń do Katastrofy, Donieck: Nord-Press, 2005.

Tauber Joachim, Arbeit als Hoffnung: jüdische Ghettos in Litauen 1941–1944, Berlin: ‎De Gruyter Oldenbourg, 2015.

Tec Nechama, Defiance. The Bielski Partisans. The Story of the Largest Armed Rescue of Jews by Jews During WW-2, New York: Oxford University Press, 1993.

Tomaszewski Longin, Wileńszczyzna lat wojny i okupacji 1939–1945, Warszawa: Rytm, 2010.

Wardzyńska Maria, Sytuacja ludności polskiej w Generalnym Komisariacie Litwy: czerwiec 1941–lipiec 1944, Warszawa: Główna Komisja Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 1993.

Weis Jens, NS-Okkupationspolitik im Weißrussland. Institutionen, Ziele und Scheitern, München: GRIN Verlag, 2008.

Wertheim Anatol, Żydowska partyzantka na Białorusi, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1988, nr 86.

Wierszyckaja Tamara, Hołokost na Nowogrudczinie [w:] Nawahrudczyna u histaryczna-kulturnaj spadczynie Europy, red. Aleksandr Kawalenia, Anatol Kułak i in., Minsk: Riftur, 2010.

Wnuk Rafał, Leśni bracia. Podziemie antykomunistyczne na Litwie, Łotwie i w Estonii 1944–1956, Warszawa: Bellona, 2018.

Zizas Rimantas, Antynazistowski ruch oporu na Wileńszczyźnie w latach 1941–1944 [w:] Stosunki etniczne podczas wojny i okupacji: Białystok i Wilno 1939–1941–1944/45, red. Edmund Dmitrów, Joachim Tauber, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2011.