English
Język Polski
„Pozostajemy z najgłębszym szacunkiem rodzina nieszczęśliwie ociemniali Głogowscy” . Próba rozpoznania sytuacji osób z niepełnosprawnościami w getcie łódzkim na wybranych materiałach źródłowych
Natalia Soral
nataliadsoral@gmail.com Biogramdoktorantka Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych w dyscyplinie historia na Uniwersytecie Warszawskim, absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Łódzkim oraz kierunku historia i kultura Żydów na Uniwersytecie Warszawskim, a także studentka fotografii w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Aktualnie prowadzi badania na temat sytuacji osób z niepełnosprawnościami w getcie łódzkim oraz życia religijnego tamże.
https://orcid.org/0009-0007-3356-5920
Uniwersytet Warszawski
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 21 (2025), Strony: 293-303
Data zgłoszenia: 2025-04-30Data akceptacji: 2025-12-27
Data publikacji: 2025-12-27
https://doi.org/10.32927/zzsim.1106
Abstrakt
Artykuł jest poświęcony sytuacji Żydów z niepełnosprawnościami w getcie łódzkim. Jego bohaterowie to osoby niewidome, głuchonieme, sparaliżowane oraz z niepełnosprawnością intelektualną. W listach i podaniach o pomoc wysyłanych do Mordechaja Chaima Rumkowskiego opisywali swoją historię, sytuację i życie w getcie, trudności i nadzieję na ratunek. Fragmenty życiorysów autorów wybranych podań pozwalają bliżej poznać ich codzienność – niemal zawsze wyjątkowo wymagającą i ciężką. Wiele osób prosiło o umieszczenie ich w Domu Kalek, wierząc, że w tej instytucji będą mieli szansę przeżyć. Wybrane podania znajdujące się w łódzkim Archiwum Państwowym stały się podstawą do odszukania ich autorów i próby ustalenia ich losów. Opisywani w artykule Żydzi z niepełnosprawnościami niejednokrotnie żyli w podwójnej izolacji – uwięzieni w getcie i funkcjonujący poza obrębem społeczności pełnosprawnej. Często pozostawali bez jakiejkolwiek pracy, wsparcia finansowego czy rodziny. Artykuł służy przywołaniu i upamiętnieniu wyjątkowo bezbronnej, a wydaje się, że także zapomnianej, grupy osób żyjących w getcie łódzkim. Przytoczone w tekście cytaty ze sporządzonych przez nich podań dowodzą sprawczości, samostanowienia oraz niezwykłej woli przetrwania tych osób.
Słowa kluczowe
Łódź , getto łódzkie , zagłada Żydów z niepełnosprawnościami , opieka społeczna w gettach
Bibliografia
Źródła archiwalne | Archival sources
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Łodzi
Google Scholar
Zespół Przełożony Starszeństwa Żydów
Google Scholar
Archiwum United States Holocaust Memorial Museum
Google Scholar
Holocaust Survivors and victims database
Google Scholar
Źródła publikowane | Published sources
Google Scholar
Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum getta Warszawy, t. 10: Losy Żydów łódzkich (1939–1942), oprac. Monika Polit, Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny, 2013.
Google Scholar
Oblicza getta. Antologia literatury z getta łódzkiego, wyd. 2, red. Krystyna Radziszewska, Ewa Wiatr, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2018.
Google Scholar
Wżarł się we mnie ból… Próby literackie Abrama Cytryna, red. Dariusz Leśnikowski, Krystyna Radziszewska, Ewa Wiatr, Łódź: Galeria AMCOR Rentsch, 2009.
Google Scholar
Literatura przedmiotu | Subject literature
Google Scholar
Badziak Kazimierz, Walicki Jacek, Żydowskie organizacje społeczne w Łodzi (do 1939 r.), Łódź: Ibidem, 2002.
Google Scholar
Klimasiński Krzysztof, Czytanie dotykiem. Specyficzne zagadnienia odbioru tekstów brajlowskich przez niewidomych, „Zeszyty Tyflologiczne” (Warszawa: Polski Związek Niewidomych) 1984, nr 3.
Google Scholar
Netografia | Netography
Google Scholar
Trębacz Zofia, Wielka szpera w getcie łódzkim, ŻIH, https://www.jhi.pl/artykuly/wielka-szpera-w-getcie-lodzkim,386
Google Scholar
Licencja
Prawa autorskie (c) 1970 Autor&"Zagłada Żydów. Studia i Materiały"
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
Czasopismo publikowane jest w standardzie Diamond Open Access na licencji CC-BY-4.0 Deed - Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa - Creative Commons
Podobne artykuły
- Tomasz Łubieński, Zasłyszane na prowincji , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 4 (2008)
- Sebastian Piątkowski, Oprawcy, prześladowcy, ratownicy. Problematyka zagłady w aktach radomskiej ekspozytury , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 4 (2008)
- Edward Kossoy, Barbara Engelking, Dariusz Libionka, Żydzi w powstańczej Warszawie, Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, Warszawa 2009 , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 6 (2010)
- Maria Ferenc, „Gdzież źródło błogosławione, z którego czerpał on swą moc…” Pamięć o Mordechaju Anielewiczu w Polsce w latach 1943–1949 , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 18 (2022)
- Sabina Giergiel, Transport Kladovo i zagłada Żydów z serbskiego Šabaca , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 15 (2019)
- Justyna Kowalska-Leder, Literatura polska ostatniego dziesięciolecia wobec Zagłady – próby odpowiedzi na nowe wzywania , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 10 (2014)
- Jakub Petelewicz, Edward Kossoy (1913–2012) in memoriam , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 8 (2012)
- Dagmara Swałtek-Niewińska, Salomon Greiwer i Warsztaty Miejskie w Bochni , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 12 (2016)
- Grzegorz Rossoliński-Liebe, Bandera, masowa przemoc i odpowiedzialność. Czy Stepan Bandera był odpowiedzialny za zbrodnie popełnione przez OUN i UPA? , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 15 (2019)
- Kamil Kijek, Konieczny kierunek i ślepy zaułek w badaniach nad zagładą Żydów na terenach dawnej Drugiej Rzeczypospolitej , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 15 (2019)
<< < 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 > >>
Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.
