English
Język Polski
„Pozostajemy z najgłębszym szacunkiem rodzina nieszczęśliwie ociemniali Głogowscy” . Próba rozpoznania sytuacji osób z niepełnosprawnościami w getcie łódzkim na wybranych materiałach źródłowych
Natalia Soral
nataliadsoral@gmail.com Biogramdoktorantka Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych w dyscyplinie historia na Uniwersytecie Warszawskim, absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Łódzkim oraz kierunku historia i kultura Żydów na Uniwersytecie Warszawskim, a także studentka fotografii w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Aktualnie prowadzi badania na temat sytuacji osób z niepełnosprawnościami w getcie łódzkim oraz życia religijnego tamże.
https://orcid.org/0009-0007-3356-5920
Uniwersytet Warszawski
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 21 (2025), Strony: 293-303
Data zgłoszenia: 2025-04-30Data akceptacji: 2025-12-27
Data publikacji: 2025-12-27
https://doi.org/10.32927/zzsim.1106
Abstrakt
Artykuł jest poświęcony sytuacji Żydów z niepełnosprawnościami w getcie łódzkim. Jego bohaterowie to osoby niewidome, głuchonieme, sparaliżowane oraz z niepełnosprawnością intelektualną. W listach i podaniach o pomoc wysyłanych do Mordechaja Chaima Rumkowskiego opisywali swoją historię, sytuację i życie w getcie, trudności i nadzieję na ratunek. Fragmenty życiorysów autorów wybranych podań pozwalają bliżej poznać ich codzienność – niemal zawsze wyjątkowo wymagającą i ciężką. Wiele osób prosiło o umieszczenie ich w Domu Kalek, wierząc, że w tej instytucji będą mieli szansę przeżyć. Wybrane podania znajdujące się w łódzkim Archiwum Państwowym stały się podstawą do odszukania ich autorów i próby ustalenia ich losów. Opisywani w artykule Żydzi z niepełnosprawnościami niejednokrotnie żyli w podwójnej izolacji – uwięzieni w getcie i funkcjonujący poza obrębem społeczności pełnosprawnej. Często pozostawali bez jakiejkolwiek pracy, wsparcia finansowego czy rodziny. Artykuł służy przywołaniu i upamiętnieniu wyjątkowo bezbronnej, a wydaje się, że także zapomnianej, grupy osób żyjących w getcie łódzkim. Przytoczone w tekście cytaty ze sporządzonych przez nich podań dowodzą sprawczości, samostanowienia oraz niezwykłej woli przetrwania tych osób.
Słowa kluczowe
Łódź , getto łódzkie , zagłada Żydów z niepełnosprawnościami , opieka społeczna w gettach
Bibliografia
Źródła archiwalne | Archival sources
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Łodzi
Google Scholar
Zespół Przełożony Starszeństwa Żydów
Google Scholar
Archiwum United States Holocaust Memorial Museum
Google Scholar
Holocaust Survivors and victims database
Google Scholar
Źródła publikowane | Published sources
Google Scholar
Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum getta Warszawy, t. 10: Losy Żydów łódzkich (1939–1942), oprac. Monika Polit, Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny, 2013.
Google Scholar
Oblicza getta. Antologia literatury z getta łódzkiego, wyd. 2, red. Krystyna Radziszewska, Ewa Wiatr, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2018.
Google Scholar
Wżarł się we mnie ból… Próby literackie Abrama Cytryna, red. Dariusz Leśnikowski, Krystyna Radziszewska, Ewa Wiatr, Łódź: Galeria AMCOR Rentsch, 2009.
Google Scholar
Literatura przedmiotu | Subject literature
Google Scholar
Badziak Kazimierz, Walicki Jacek, Żydowskie organizacje społeczne w Łodzi (do 1939 r.), Łódź: Ibidem, 2002.
Google Scholar
Klimasiński Krzysztof, Czytanie dotykiem. Specyficzne zagadnienia odbioru tekstów brajlowskich przez niewidomych, „Zeszyty Tyflologiczne” (Warszawa: Polski Związek Niewidomych) 1984, nr 3.
Google Scholar
Netografia | Netography
Google Scholar
Trębacz Zofia, Wielka szpera w getcie łódzkim, ŻIH, https://www.jhi.pl/artykuly/wielka-szpera-w-getcie-lodzkim,386
Google Scholar
Licencja
Prawa autorskie (c) 1970 Autor&"Zagłada Żydów. Studia i Materiały"
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
Czasopismo publikowane jest w standardzie Diamond Open Access na licencji CC-BY-4.0 Deed - Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa - Creative Commons
Podobne artykuły
- Barbara Engelking, In memoriam - ISRAEL GUTMAN (1923–2013) , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 9 (2013)
- Marta Janczewska, Warszawska Rada Żydowska w świetle dokumentów urzędowych z Archiwum Ringelbluma , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 10 (2014)
- Marta Janczewska, Research on Starvation in the Warsaw Ghetto – Ethical Problems , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2010: Holocaust Studies and Materials
- Michał Głowiński, Błoński’s Essay Years Later , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2008: Holocaust Studies and Materials
- Piotr Forecki, Kwietniowe gadanie. Polskie flagi nad gettem , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 10 (2014)
- Marta Janczewska, Badania nad głodem w getcie warszawskim – problemy etyczne , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 5 (2009)
- Redakcja, Od Redakcji , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 2 (2006)
- Jacek Leociak, “I don’t want people laughing at me for hiding Jews at my place . . .” The Case of Zdzisław and Halina Krzyczkowski , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2010: Holocaust Studies and Materials
- Ewa Koźmińska-Frejlak, Świadectwo milczenia…Rozmowa z Jerzym Lewińskim, byłym funkcjonariuszem Służby Porządkowej getta warszawskiego , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 2 (2006)
- Israel Gutman, Barbara Engelking, O tym jak z wewnątrz warszawskiego getta patrzono na stronę aryjską z profesorem Izraelem Gurmanem rozmawia Barbara Engelking , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 1 (2005)
<< < 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 > >>
Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.
