English
Polish
Gniew jako opór, gniew jako jaźń w Le Sel et le soufre oraz Les Bagages de sable Anny Langfus
France Grenaudier-Klijn
F.Grenaudier-Klijn@massey.ac.nz BiogramFrance Grenaudier-Klijn - PhD, honorary research fellow at Massey University in New Zealand. Her publications are on French literature after the Shoah, contemporary French noir, women writing in French and French popular culture. She is also a specialist on French Belle Époque novelist Marcelle Tinayre (1870-1948). She is currently completing a catalog of characters from the works of Patrick Modiano.
https://orcid.org/0000-0003-2976-6993
Massey University
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 20 (2024), strony: 238-252
Data publikacji: 2024-12-17
Abstrakt
Dla urodzonej w Polsce i piszącej po francusku powieściopisarki Anny Langfus (1920–1966) pisarstwo powinno stanowić środek autoekspresji i komunikacji z innymi. W swej twórczości zajmowała się głównie zagadnieniem tożsamości po Zagładzie, lecz swoich bohaterek nie sprowadzała wyłącznie do roli ofiar. Jej narracje uwypuklają głos i doświadczenie ocalałych, poszukując jednocześnie etycznej komunikacji z czytelnikami. Pisarka odwołuje się do wspólnego bohaterkom i czytelnikom człowieczeństwa, przywołując uniwersalne emocje i uczucia. Jedną z takich emocji jest gniew i w niniejszym artykule autorka stara się dokonać analizy narracyjnej i etycznej roli gniewu w dwóch pierwszych powieściach Langfus: Le Sel et le soufre (Sól i siarka, 1960) i Les Bagages de sable (Bagaże z piasku, 1962).
Z początku dokonuje przeglądu konceptualizacji i interpretacji gniewu w kontekście religijnym, filozoficznym i psychologicznym. Następnie przypomina, jak trudno było ocalałym z Zagłady znaleźć kogoś w tużpowojennej Francji, kto zechciałby ich wysłuchać, oraz umiejscawia Langfus w kontekście historycznym. W drugiej części pracy analizuje epizody gniewu w dwóch pierwszych powieściach Langfus i proponuje jego interpretację jako narzędzia, przy pomocy którego bohaterki utrzymywują kontakt z utraconymi bliskimi i z własnym intymnym ja.
Artykuł kończy omówienie „komunikowalności” właściwej przedstawieniu gniewu u Langfus. Autorka wskazuje, że ta ambiwalentna emocja pozwala pisarce podważyć stereotypowy obraz ocalałych z Zagłady i - co ważniejsze - umożliwia jej zwrócenie się do (idealnego) czytelnika, wciągniętego do wspólnej przestrzeni ludzkiej wątłości.
Słowa kluczowe
Anna Langfus, gniew, następstwa Zagłady, ocalały, charakteryzacja, reakcja czytelników
Bibliografia
Adams Juliette, Le Sel et le soufre: une écriture moderne entre silence et puissance de l’image [w:] Anna Langfus, la Shoah, le silence et la voix, red. Maxime Decout, Nelly Wolf, Renata Jakubczuk, Sylwia Kucharuk, Leiden: Brill, coll. Francopolyphonies, 2023.
Christensen Niels Aslak, Aristotle on Anger, Justice, and Punishment, https://core.ac.uk/download/pdf/111012253.pdf.
Cottenet-Hage Madeleine, Anna Langfus et les risques de la mémoire, „Lettres romanes” 1995, wydanie specjalne: La Littérature des camps: la quête d’une parole juste entre silence et bavardage, red. Vincent Engel i in.
Decout Maxime, Saute, Michael [w:] Anna Langfus, la Shoah, le silence et la voix, red. Maxime Decout, Nelly Wolf, Renata Jakubczuk, Sylwia Kucharuk, Leiden: Brill, coll. Francopolyphonies, 2023.
Delpech Jeanine, Interview Anna Langfus, „Les Lettres françaises”, 22 listopada 1962.
Fine Ellen S., Le témoin comme romancier: Anna Langfus et le problème de la distance, „Pardès” 1993, nr 17.
Dufiet Jean-Paul, Le Premier théâtre de la Shoah, Udine: Forum, 2012.
Friedemann Joë, Comique et tragique: de l’insouciance à la brisure, le rire dans les romans d’Anna Langfus, „Cahiers comique et communication” 1985, nr 3.
Grenaudier-Klijn France, The post-Shoah fiction of Anna Langfus (1920−1966): reader’s positioning and empathic unsettlement, „Iudaica Russica” 2021, t. 1, nr 6.
Holocaust Historical Society, https://www.holocausthistoricalsociety.org.uk/contents/ghettosj-r/lublin.html.
Langfus Anna, Le Sel et le soufre, Paris: Gallimard, coll. Folio, 1960.
Langfus Anna, Les Bagages de sable. Paris: Gallimard, 1962.
Langfus Anna, „Un cri ne s’imprime pas”, przemówienie dla Międzynarodowej Syjonistycznej Organizacji Kobiet (WIZO) w marcu 1963, cyt. za: „Les Nouveaux cahiers” 1993, nr 115.
Marek Aureliusz, Rozmyślania (do siebie samego), tłum. wstęp i komentarz Krzysztof Łapicki, Warszawa: Czarna Owca, 2014.
Potel Jean-Yves, Anna Langfus vue par ses critiques contemporains [w:] Anna Langfus, la Shoah, le silence et la voix, red. Maxime Decout, Nelly Wolf, Renata Jakubczuk, Sylwia Kucharuk, Leiden: Brill, coll. Francopolyphonies, 2023.
Potel Jean-Yves, Les Disparitions d’Anna Langfus, Paris: Les Éditions Noir sur Blanc, 2014.
Wieviorka Annette, Déportation et génocide, Entre la mémoire et l’oubli, Paris: Plon, 1992.
Wolf Nelly, Le Prix Goncourt d’Anna Langfus: un nouvel imaginaire de la judéité [w:] Anna Langfus, la Shoah, le silence et la voix, red. Maxime Decout, Nelly Wolf, Renata Jakubczuk, Sylwia Kucharuk, Leiden: Brill, coll. Francopolyphonies, 2023.
Yad Vashem, https://www.yadvashem.org/odot_pdf/Microsoft%20Word%20-%206452.pdf.
Licencja
Copyright (c) 2024 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
