English
Polish
„Podczas wojny przebywał w łódzkim getcie”. Portret architekta Ignacego Gutmana
Joanna Król
jkrol@polin.pl Biogramfilolożka polska specjalizująca się w tematyce żydowskiej. Kieruje Działem Upowszechniania w Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Współautorka wystawy „Z narażeniem życia. Polacy ratujący Żydów podczas Zagłady” oraz filmu dokumentalnego Ocaleni o Żydach ocalałych podczas Zagłady w Polsce
https://orcid.org/0000-0001-8413-0061
Muzeum Historii Żydów Polskich Polin
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 16 (2020), strony: 324-340
Data publikacji: 2020-12-15
Abstrakt
Artykuł przedstawia Ignacego Gutmana (1900–1972), inżyniera architekta, autora licznych projektów domów mieszkalnych i budynków użyteczności publicznej w Łodzi. Gutman przeżył pięć lat drugiej wojny światowej w getcie łódzkim. Był kierownikiem Wydziału Budowlanego. Wyrysował pierwszy plan getta i zaprojektował banknoty używane w getcie. Po wojnie zeznawał w procesie Hansa Biebowa, niemieckiego zarządcy getta. W 1947 r., na skutek donosu, został oskarżony o przestępstwa wobec ogółu żydowskiego, którym stanowczo zaprzeczył. Jego życiorys został zrekonstruowany na podstawie zeznań sądowych, dokumentów emigracyjnych, archiwum domowego Gutmanów i wywiadów historii mówionej
Słowa kluczowe
Ignacy Gutman, getto łódzkie, Zagłada, Sąd Społeczny
Bibliografia
Źródła archiwalne / Archival sources
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowe Oddział w Łodzi (AIPN Łd)
sygn. 0184/48, Ignacy Gutman
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego (AŻIH)
sygn. 313/39, Gutman Ignacy
Muzeum Historii Żydów Polskich Polin (MHŻP)
sygn. DPO.4161.39.2020, Życiorys Ignacego Gutmana
Wywiad z Moniką Gutman oraz dokumenty rodzinne Gutmanów, oprac. Lesław Migalski, projekt „Polskie korzenie Izraela”, Tel Awiw 2008 (zbiory cyfrowe).
Zbiory autorki / Author's collection
Joanna Król, Zapiski z rozmów Moniką Gutman z lat 2008–2011
Joanna Król, Katarzyna Szurmiak, Wywiad z Moniką Gutman, Tel Awiw, 2011
Literatura przedmiotu / Content related Literature
Bulkiewicz Stanisław, Pieniądz getta łódzkiego 1940–1944, Piła: nakładem autora, 1993.
Gutman Monika, Myśli zebrane i rozebrane, Warszawa: Wydawnictwo Nowy Świat, 2009.
Kozieł Małgorzata, Olejnik Izabela, Podolska Joanna, Sitarek Adam, Nauka pomogła nam przetrwać… Żydowskie tradycje edukacyjne w Europie. Litzmannstadt getto 1940–1944, Łódź: Instytut Tolerancji, 2007.
Kronika getta łódzkiego / Litzmannstadt Getto 1940–1944, t. 4, red. Julian Baranowski i in., Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego i Archiwum Państwowe w Łodzi, 2009.
Lewiński Jerzy, Proces Hansa Biebowa, Warszawa: PRS Andrzej Multanowski, 1999.
Stola Dariusz, Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949–1989, Warszawa: IPN i ISP PAN, 2010.
Sumorok Aleksandra, Architektura i urbanistyka Łodzi okresu realizmu socjalistycznego, Warszawa: Neriton, 2010.
Trębacz Michał, Getto w Łodzi, hasło w portalu Wirtualny Sztetl Muzeum Historii Żydów Polskich Polin.
Trębacz Michał, Gutman – Nejman – Stupaj. Żydowskie życie w powojennej Łodzi na przykładzie wybranych biografii [w:] Druga Rzeczpospolita i nie tylko. Ludzie, środowiska, idee, red. Jacek Pietrzak, Łódź: Wydawnictwo 34 Studio Tomasz Wajnkaim, 2016.
Żbikowski Andrzej, Sąd społeczny przy CKŻP. Wojenne rozliczenia społeczności żydowskiej w Polsce, Warszawa: ŻIH, 2014.
Filmografia / Filmography
Nasz dom, reportaż telewizyjny, realizacja Joanna Król, Telewizja Polska, 2008
Licencja
Copyright (c) 2020 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
