From the editors
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, No. 14 (2018), pages: 13-15
Publication date: 2018-12-02 — Updated on 2018-12-02
Abstract
Numer ukazuje się w roku ważnych rocznic – 75. rocznicy powstania w warszawskim getcie oraz 50. rocznicy Marca 1968.
Wokół pierwszego z tych wydarzeń osnuty jest tekst jednego z najważniejszych żyjących badaczy Zagłady – Yehudy Bauera, który z jednej strony przypomina historię powstania i podsumowuje najnowsze ustalenia historyków, z drugiej zaś umieszcza zryw warszawskich Żydów w kontekście relacji i odniesień polsko-żydowskich. Autor omawia ponadto procesy instrumentalizacji pamięci o powstaniu i wykorzystywania jej do doraźnych celów zarówno w Izraelu, jak i w Polsce.
Rocznica Marca 1968 jest okazją do przypomnienia nie tylko tych dramatycznych wydarzeń sprzed pół wieku, lecz także problematyki przemocy antyżydowskiej w Drugiej RP i w pierwszych latach powojennych. Do „wydarzeń marcowych” nawiązuje tekst Marcina Kuli, natomiast do mechanizmów przemocy antyżydowskiej w bezpośredni sposób odnoszą się dwa artykuły zamieszczone w dziale „Studia”. W pierwszym z nich (Zanim stał się Przytyk. Ruch narodowy a geneza zajść antyżydowskich w województwie kieleckim w latach 1931–1935) Kamil Kijek pokazuje, czym była odmiana polskiego faszyzmu i jak długofalowe działania polityczne doprowadziły w omawianym okresie do pogromów.
Rzetelnie udokumentowane studium dowodzi, czym skutkuje promowanie idei narodowych w połączeniu z „socjotechniką przemocy”. Przemoc antyżydowską w powojennej Polsce ukazuje z kolei artykuł Adama Kopciowskiego, który śledzi, jak omawiane zjawisko znalazło odzwierciedlenie w księgach pamięci, tworzonych przez środowiska ocalałych z Zagłady. Autor nie tylko przedstawia czytelnikom szeroki wybór nieznanego, a bardzo ciekawego materiału, lecz także poświęca uwagę krytyce ksiąg jako źródła historycznego. Jako rewers artykułu Kopciowskiego można potraktować sprawozdanie z przebiegu audiencji prezesa Światowego Kongresu Żydów Josepha Tenenbauma u prymasa Augusta Hlonda 3 czerwca 1946 r., sporządzone przez dyrektora Biura dla Spraw Żydowskich przy MSZ Olgierda Górkę (publikowane w opracowaniu Joanny Tokarskiej-Bakir w dziale „Materiały”). Ten krótki dokument uwidacznia skalę niezrozumienia problemu przemocy antyżydowskiej przez przywódców polskiego Kościoła i sposób postrzegania przez nich ocalałych Żydów.
License
Copyright (c) 2018 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Other articles by the same auhtor(s)
- Editors, From the editors , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 12 (2016)
- Editors, From the editors , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 3 (2007)
- Editors, From the editors , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 2 (2006)
- Editors, From the editors , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 7 (2011)
- Editors, From the editors , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 10 (2014)
- Editors, From the editors , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 8 (2012)
- Editors, Yisrael Gutman Prize for Karolina Panz , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 12 (2016)
- , From the editor , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. Holocaust Studies and Materials (2013)