English
Polish
Persecutors of Jews before the AK Main Command’s Court Martial in 1944
Dariusz Libionka
libion@wp.p Biohistorian, a professor in the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences, head of the Research Department of State Museum in Majdanek. Editor in chief of „Zagłada Żydów. Studia i Materiały/Holocaust Studies and Materials”. Recently he published a.o. Klucze i kasa. O mieniu żydowskim w Polsce pod okupacją niemiecką i we wczesnych latach powojennych 1939–1950 (2014, coedited with Jan Grabowski) and Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Zarys problematyki (2017). Co-author of two volume publication Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski (2018).
https://orcid.org/0000-0003-0180-6463
Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, No. 15 (2019), pages: 371-408
Publication date: 2019-12-20
Abstract
The author discusses the operation of the underground courts martial using the example of the files of the court martial which operated at the Main Command of the Home Army (Komenda Główna Armii Krajowej). The documents are kept in the Central Archive of Modern Records. The court martial tried crimes committed by soldiers of the Union of Armed Combat-Home Army (Związek Walki Zbrojnej-Armia Krajowa, ZWZ-AK) and also those aimed against the underground. This text gives examples of cases against people who exposed Jews and did not belong to the underground structures. The ϐiles of the cases discussed contain: the indictment, the minutes of the trial plus the verdict, and the liquidation order. Attached to every indictment is abundant evidence including reports prepared by various underground cells and the results of the surveillance they carried out. The article presents previously unknown court cases regarding crimes against the Jews, and it also allows taking a closer look at the procedures and the operations of the underground judiciary.
Keywords
Special Court Martial, Home Army High Command, blackmailers (szmalcowniks), Warsaw
References
Źródła archiwalne
Archiwum Akt Nowych (AAN)
/II-44, 203, IX/10 i 11
/1326, III/169, III/170, III/173, III/184, X/20, X/170, X/173
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Delegatura w Bydgoszczy
/636
Źródła publikowane
Cukierman Icchak, Nadmiar pamięci (siedem owych lat). Wspomnienia 1939–1946, tłum. Zoja Perelmuter, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.
Kedyw Okręgu Warszawa Armii Krajowej. Dokumenty – rok 1944, wybór i oprac. Hanna Rybicka, Warszawa: WUW, 2009.
Rotem Simcha „Kazik”, Wspomnienia bojowca ŻOB, oprac. Iwona Śledzińska-Katarasińska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993.
Rószkiewicz-Litwinowiczowa Anna, Trudne decyzje. Kontrwywiad Okręgu Warszawa AK 1943–1944. Więzienie 1949–1954, oprac. Andrzej Krzysztof Kunert, Warszawa: PIW, 1991.
Literatura przedmiotu
Gondek Leszek, W imieniu Rzeczypospolitej. Wymiar sprawiedliwości w Polsce w czasie II wojny światowej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.
Grabowski Jan, Tropiąc Emanuela Ringelbluma. Udział Polnische Kriminalpolizei w „ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej”, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2014, nr 10, t. 1.
Kunert Andrzej Krzysztof, Wojskowe Sądownictwo Specjalne ZWZ-AK, „Więź” 1981, nr 2.
Libionka Dariusz, Polska Podziemna wobec szantażystów i szmalcowników w Warszawie. Korekta obrazu, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2018, nr 14.
Libionka Dariusz, Wokół korespondencji Adolfa Bermana z Henrykiem Wolińskim, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2008, nr 4.
Libionka Dariusz, Weinbaum Laurence, Bohaterowie, hochsztaplerzy, opisywacze. Wokół Żydowskiego Związku Wojskowego, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2011.
Prekerowa Teresa, Konspiracyjna Rada Pomocy Żydom w Warszawie 1942–1945, Warszawa: PIW, 1982.
Szyprowski Bartłomiej, Sprawa karna ppłk Emila Macielińskiego przed Sądem Kapturowym KG ZWZ, cz. 1, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2013, z. 4; cz. 2, 2014, z. 1.
License
Copyright (c) 2019 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Other articles by the same auhtor(s)
- Dariusz Libionka, Michael Phayer, Pius XII, Holocaust and the Cold War , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 5 (2009)
- Dariusz Libionka, Barbara Engelking, Anki Grupińskiej zapisywanie żydowskich opowieści (12 opowieści żydowskich); Odczytanie listy. Opowieści o warszawskich powstańcach Żydowskiej Organizacji Bojowej , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 10 (2014)
- , The National Military Organization, the National Armed Forces and the Jews near Kraśnik: A Picture Corrected , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. Holocaust Studies and Materials (2013)
- Dariusz Libionka, From the editor , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 19 (2023)
