TY - JOUR AU - Kowalska-Leder, Justyna PY - 2014/12/01 Y2 - 2024/03/29 TI - Wszechobecność Sprawiedliwych JF - Zagłada Żydów. Studia i Materiały JA - ZZSiM VL - IS - 10 SE - DO - 10.32927/ZZSiM.578 UR - https://zagladazydow.pl/index.php/zz/article/view/578 SP - 1073-1082 AB - <p>W opublikowanej w tym numerze „Zagłady Żydów” recenzji książki Grzegorza Górnego Sprawiedliwi. Jak Polacy ratowali Żydów przed Zagładą Agnieszka Haska trafnie charakteryzuje podstawowe założenia dyskursu, który określa hasłem „dominacja Sprawiedliwych”. Jego przekaz sprowadza się do konstatacji, że ratowanie Żydów przez Polaków podczas drugiej wojny światowej było zjawiskiem powszechnym, a polskie nazwiska, które widnieją na Ścianie w Ogrodzie Sprawiedliwych w Yad Vashem, to tylko „wierzchołek góry lodowej”. Swoim życiem ryzykowali przedstawiciele wszystkich warstw społecznych i grup zawodowych, natomiast zjawisko szkodzenia Żydom miało charakter marginalny – w obu znaczeniach tego słowa: mowa bowiem jedynie o incydentach, za którymi stali przedstawiciele marginesu społecznego. Kolejne dwa podstawowe założenia tego schematu można sprowadzić do haseł mówiących o „absolutnej wyjątkowości Polaków na tle innych narodów europejskich” oraz „niedocenieniu heroizmu polskich Sprawiedliwych” w okresie powojennym, właściwie aż do czasów współczesnych, kiedy to w końcu pojawiają się inicjatywy mające zaradzić tej krzywdzie. Haska trafnie wskazuje rozmaite manipulacje, na których ufundowany jest taki przekaz. Nie ma sensu rekapitulować jej tekstu, ale warto podkreślić dwa zasadnicze wątki, które wyraźnie wskazują na kierunek, w jakim rozwija się ten rodzaj narracji o Sprawiedliwych.</p> ER -